Một câu nói đã khiến Lưu Bị run sợ tới mức rơi bát,
rơi đũa, sẵn sàng lực lượng tạo phản...
Giai đoạn Lưu Bị "đào thoát" chạy về dưới trướng
Tào Tháo, Bị được Tào đối đãi trọng hậu.
"Tam Quốc Chí - Tiên chủ truyện" có đoạn - "(Lưu Bị
) được phong Tả tướng quân.
Tào Tháo dùng lễ đối đãi, cùng đi cùng về, ngồi ăn
cùng mâm".
Trong cuộc "nấu rượu luận anh hùng", Tào Tháo chỉ
vào Lưu Bị mà nói - "Anh hùng thiên hạ ngày nay chỉ có Huyền Đức và Tháo
ta.
Những kẻ như Bản Sơ (Viên Thiệu) không đáng nhắc
tới".
Một câu "tán dương" của Tào Mạnh Đức ngay lập tức
đã khiến Lưu Bị kinh sợ đến mức... buông bát, rơi
đũa.
Câu thành ngữ Trung Quốc "nhanh như chớp" (Tấn lôi
bất cập yểm nhĩ) cũng bắt nguồn từ điển cố này.
Ngày nay, người TQ đều biết thành ngữ nói trên,
nhưng rất ít người tìm hiểu nguồn gốc vấn đề, rằng tại sao Tào Tháo lại bất ngờ
"ca ngợi" Lưu Bị như vậy?
~ Hồ sơ "nhiều tỳ vết" của Lưu
Bị
Giải thích cho việc Lưu Bị được Tào Tháo tán dương,
các nhà nghiên cứu lật lại thời kỳ Bị mới dựng
cờ.
Giai đoạn sơ khai, Lưu Bị không có "vốn liếng" về
chính trị cũng như quân sự, ngoại trừ cái mác là hậu duệ của Trung Sơn Tĩnh
Vương Lưu Thắng.
Lưu Bị không đủ khả năng cát cứ độc lập tại một địa
bàn, cho nên đã gia nhập lực lượng "chính quy" của Hán triều để trấn áp khởi
nghĩa Hoàng Cân, nhờ đó được phong một số chức quan nhỏ "sống qua
ngày".
Tuy nhiên, ngồi trên ghế quan chưa ấm chỗ thì Lưu
Bị đã bị triều đình Đông Hán bãi miễn chức vụ "theo quy
định".
Nhân vật nhiều tham vọng này buộc phải lựa chọn con
đường "đào thoát", tìm cách dựa vào các thế lực quân phiệt để tìm cơ hội phát
triển.
Đối tượng đầu tiên mà Lưu Bị nương tựa là Công Tôn
Toản. Bị được Toản cho làm Biệt bộ tư mã, huyện lệnh Bình Nguyên; sau thăng làm
Bình Nguyên tướng, theo Điền Khải tới Từ Châu cứu viện Đào
Khiêm.
Khi xuất phát, Lưu Bị chỉ có hơn 1.000 nhân mã, lại
phải dắt díu mấy nghìn dân đói. Được Đào Khiêm cấp cho 4.000 quân, Lưu Bị lập
tức "trở cờ", bỏ Điền Khải để nhảy sang phe Đào
Khiêm.
Nhờ Đào Khiêm chống lưng, Lưu Bị lấy được chức Thứ
sử Dự Châu, thậm chí còn có được "miếng đất cắm dùi" ở Hạ
Bì.
Đào Khiêm chính là "bến đỗ thứ 2" của
Bị.
Khiêm chết, Lưu Bị theo di chúc nhận chức Châu mục
Từ Châu, chỉ qua 1 đêm mà trở thành nhà quân phiệt hùng cứ một
phương.
Sau đó, chiến tranh bùng phát giữa 2 thế lực của
Lưu Bị và Viên Thuật.
Tướng Thuật là Lữ Bố nhờ Tào Báo làm nội ứng bên
phe Lưu Bị mà đoạt được Từ Châu.
Lưu Bị rút khỏi tiền tuyến, nhưng vẫn không thoát
khỏi sự truy đuổi của Viên Thuật, đến Hạ Bì lại tiếp tục bị đánh bại, khiến lực
lượng tiêu tan.
Bị gom góp tàn binh "quyết chiến một phen" với
Thuật, song vẫn chuốc lấy thất bại.
Rơi vào tình thế "lưỡng đầu thọ địch", Lưu Bị đành
phải ngồi lại đàm phán với Lữ Bố. Bố chính là thế lực thứ 3 mà Lưu Bị "nương
nhờ".
Giai đoạn "luồn cúi" ở cạnh Lữ Bố, Bị tranh thủ
chỉnh đốn lực lượng, được hơn 10.000 binh mã thì bắt đầu có ý định "Đông Sơn tái
khởi".
Tuy nhiên, ý đồ của Lưu Bị bị phát giác, khiến
chiến sự nổ ra giữa Bị và Lữ Bố. Đương nhiên, Lưu Bị ở vào thế yếu, và đây là
lúc ông tìm đến với "bến đỗ thứ 4" của mình - Tào
Tháo.
Lưu Bị lập được không ít công lao cho sự nghiệp của
Tào Ngụy.
Tào Tháo dẫn quân phối hợp cùng Lưu Bị vây công Lữ
Bố ở Hạ Bì, diễn xuất sắc màn kịch "Bạch Môn lầu trảm Lữ
Bố".
~ Là khen ngợi hay cảnh cáo?
Lịch sử "lừa lọc" của Lưu Bị đối với Công Tôn Toản,
Điền Khải, Lữ Bố... chính là những biểu hiện rõ rệt nhất để Tào Tháo nhìn nhận
về Bị trong bối cảnh xã hội đương thời.
Tào Tháo là nhân vật "có con mắt nhìn người tinh
tế", chắc chắn đã có sự đề phòng khả năng Lưu Bị "bổn cũ soạn
lại".
Việc Tào Tháo phong Bị làm tướng quân, luôn đồng
hành cạnh mình, được cho là thực hiện chính xác theo quan điểm "giữ kẻ thù ở gần
bên mình".
Màn kịch "nấu rượu luận anh hùng" mà Tào Tháo
"diễn" trước Lưu Bị, cũng không ngoài toan tính của
Tào.
Sử liệu Trung Quốc cũng như những người đọc Tam
Quốc đều rõ, Lưu Bị "trong lòng có quỷ", cho nên mới có việc Bị thất kinh mà
"rơi bát, rơi đũa".
Thực tế, dụng ý của Tào Tháo là gì khi "khen" Lưu
Bị mới chính là vấn đề được các nhà nghiên cứu tranh luận hàng nghìn năm
nay.
Nhiều ý kiến nhất trí rằng, Tào Tháo đặt Lưu Bị
"ngang vai" với mình, đương nhiên không phải vì Tào thực sự tán thưởng tài "văn
thao võ lược" của Bị, lại càng không phải đánh giá cao thực lực của
Bị.
Tất nhiên, không thể phủ định tinh thần kiên trì
bền bỉ của Lưu Bị, cũng như tài năng "giao tiếp xã hội" cao siêu đến mức đủ
khiến hàng loạt danh tướng nguyện hy sinh vì
mình.
Bản lĩnh này của Lưu Bị, trong lịch sử cũng được
đánh giá là hiếm gặp, thậm chí còn là "phẩm chất không thể thiếu của chính trị
gia".
Việc Tào Tháo không để Viên Thiệu trong mắt mà đề
cao Lưu Bị, cho thấy nhiều khả năng Tào cũng đánh giá Bị cao nhất ở 2 điểm
trên.
Nhiều học giả cho rằng, Tào Tháo đã có nhận thức
đầy đủ và toàn diện về Lưu Bị, vì vậy mới có một câu "tán dương", mà thực chất
chính là lời cảnh cáo rõ ràng, yêu cầu Bị "hãy biết điều, đừng nên làm
bừa".
~ Đả thảo kinh xà - Lưu Bị "phản
thùng"
Chiến thuật tâm lý của Tào Tháo lại dẫn tới kết quả
đi ngược lại suy tính của Tào, đó là khiến cho Lưu Bị... đẩy nhanh kế hoạch tạo
phản.
Kế sách "nằm gai nếm mật" bị vạch trần khiến Lưu Bị
nhận thấy cơ hội dưỡng binh phát triển đã tiêu tan, trong khi nguy cơ bị thanh
trừng đã xuất hiện trước mắt.
Đổng Thừa từng "bắt mối" với Lưu Bị để mưu sát Tào
Tháo, nhưng Lưu Bị không theo vì tuân thủ chiến lược "nhẫn nhịn ẩn mình". Nhưng
Bị cũng không báo với Tào, cho thấy ông vẫn có ý định "bắt cá hai
tay".
Đến khi âm mưu bị lộ, Lưu Bị mới dứt khoát... đổi
phe - "(Lưu Bị) cùng Đổng Thừa, Trường Thủy hiệu úy Chủng Tập, tướng quân Ngô Tử
Lan, Vương Tử Phục... đồng mưu, hòng giết Tào
Tháo".
Tuy nhiên, kế hoạch bị bại lộ, Đổng Thừa bị giết cả
tộc. Lưu Bị mặc dù chưa bị lộ, nhưng cũng ở vào tình thế hiểm nghèo, và mong
thoát khỏi phạm vi kiểm soát của Tào Tháo càng nhanh càng
tốt.
Thời điểm này, chiến dịch Quan Độ đang tiếp diễn.
Tào Tháo đối đầu với Viên Thiệu trong tình trạng lấy ít địch
nhiều.
Trong khi đó, kế hoạch xưng đế ở Dương Châu của
Viên Thuật bị thất bại, khiến Thuật phải chạy về nương nhờ Viên Thiệu. Cánh quân
của Thuật phải vượt qua địa bàn Hạ Bì do lực lượng Tào Tháo kiểm
soát.
Trước tình thế đó, Tào Tháo buộc phải cử Lưu Bị
cùng Chu Linh, Lộ Chiêu lĩnh binh ngăn chặn.
Nhưng, động thái này của Tào Tháo đã đi ngược với
tính toán ban đầu của ông là giữ Lưu Bị trong tầm kiểm
soát.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, không nhiều khả năng
Tào Tháo cố ý đưa ra quyết định như vậy, mà có thể cục diện cấp bách đã buộc Tào
phải điều động đến Lưu Bị, từ đó cho Bị cơ hội ngàn năm có một để "phản
thùng".
Đến khi đám Trình Dục, Quách Gia biết tin Tào Tháo
điều động Lưu Bị, nói với Tào rằng - "Không thể để Lưu Bị lại", thì Tào đã hối
hận không kịp.
Lúc này, Lưu Bị đã thoát khỏi Tào doanh, một đi
không trở lại.