Viên
Thiệu
thấy
Tào
Tháo
lấy
danh nghĩa thiên tử
ra lệnh
cho thiên hạ,
cho rằng
Tào
Tháo
sẽ là
kình
địch
cản
trở
tới
sự
nghiệp
bá
chủ
Trung nguyên của
mình,
nên đã cách
diệt
trừ
Tào
Tháo.
Tháng
2 năm 200 công nguyên, Viên Thiệu
điều
động
100 nghìn
tinh binh, cử
Tứ
Thụ
làm
giám
binh xuất
phát
từ
Nghiệp
Thành
tiến
sang Lê Dương, sau lại
cử
đại
tướng
Nhan Lương vượt
qua sông Hoàng
Hà
tiến
đánh
Bạch
Mã, để
buộc
Tào
Tháo rời
bỏ
Quan Độ.
Bấy
giờ
Tào
Tháo
ở
Quan Độ
nhận
được
tin Bạch
Mã bị
vây khốn,
bèn
thi hành
mưu kế
dương đông kích
tây của
quân sư Tuân Du nhằm
phân tán
lực
lượng
của
Viên Thiệu,
nhưng vì
đại
tướng
Nhan Lương bị
Quan Vũ
chém chết,
quân của
Viên Thiệu
nháo
nhác
như rắn
không đầu.
Viên Thiệu
được
tin Bạch
Mã thất
thủ,
Nham Lương bị
chém
chết
thì
vô cùng
bực
tức,
liền
cử
đại
tướng
Văn Sú
dẫn 6 nghìn
kỵ
binh làm
tiên phong đuổi
đánh
Tào
Tháo.
Tào Tháo lại dùng kế
vứt
bỏ
nhiều
lương thực,
khí
giới,
giáp
, ngựa,
rồi
mai phục
600 kỵ
binh ở
đèo
Diên Tân. Văn Sú
thấy
quân Tào
bỏ
chạy
liền
hạ
lệnh
cho quân sĩ thu nhặt
chiến
lợi
phẩm,
bấy
giờ
quân Tào
mới
thừa
cơ xuất
kích,
đánh
cho quân Viên Thiệu
một
trận
tan tác,
đại
tướng
Văn Sú
bị
Quan Vũ chém
chết.
Sau đó
hai bên cầm
cự
nhau ở
Quan Độ.
Bấy
giờ,
Viên Thiệu
còn
100 nghìn
quân, còn
quân Tào
chỉ
có
khoảng
40 nghìn.
Do thiếu
lương thực
nên Tào
Tháo
thúc
quân đánh
riết,
nhưng mấy
lần
đều
bị
thất
bại,
đành
phải
đắp
lũy đào
hào
cố
thủ.
Tháng
10 năm đó,
hậu
phương quân Viên Thiệu
vận
chuyển
nhiều
lương thực
cho tiền
tuyến,
Viên Thiệu
cử
đại
tướng
Giác
Y
Kinh dẫn 10 nghìn
quân đem lương thực
ra cất
giữ ở
Ô Sào,
cách
đại
quân Viên Thiệu
khoảng
40 dặm,
sau lại
cử
thêm tướng
quân Tưởng
Kỳ
dẫn quân tuần
tiễu xung quanh. Lúc
này,
mưu sĩ Hứa
Du hiến
kế
cho Viên Thiệu
nên nhân lúc
quân
Tào
đang tập
trung cả
ở
Quan Độ,
điều
quân lén
đánh
Hứa
Đô, nhưng Viên Thiệu
không chịu
nghe, sau Hứa
Du được
tin cháu
mình
phạm
pháp
rồi
bị
xử
tội,
bèn
quyết
định
rời
bỏ
Viên Thiệu
sang đầu
hàng
Tào
Tháo.
Hứa
Du bày
kế
cho Tào Tháo nên tập
kích
kho lương Ô Sào,
thì
quân của
Viên Thiệu
tất
phải
tháo
lui.
Tào
Tháo thấy
thời
cơ đã đến,
bèn
để
Tuân Du và
Tào
Hồng
ở
lại
giữ trại,
rồi
tự
mình
dẫn 5 nghìn
quân mã, mỗi người
ôm một
bó
rơm, dựng
cờ
hiệu
quân Viên Thiệu
tiến
sang Ô Sào.
Khi đến
nơi thì
trời
vừa
tang tảng
sáng,
Tào
Tháo
hô quân xông vào
đốt
phá,
tức
thì
khói
tỏa
mù
mịt,
lửa
sáng
rực
trời,
Quân Viên Thiệu
không ai kịp
mặc
quần
áo,
đại
tướng
Giác
Y Kinh còn chưa tỉnh
rượu,
liền
vội
vàng
nhảy
lên lưng ngựa
ra nghênh chiến,
liền
bị
đại
tướng
Nhạc
Tiến
chém
cho một
nhát
chết
lăn xuống
ngựa.
Quân Viên Thiệu
thấy
chủ
tướng
đã chết,
đều
nháo
nhác
bỏ
chạy
như ong vỡ tổ.
Bấy
giờ,
Viên Thiệu
nhìn
thấy
ánh
lửa
bên Ô Sào,
biết
là
Tào
Tháo
đã sang cướp
kho lương, thì
đại
trại
của
quân Tào
tất
bỏ
trống,
liền
bấp
chấp
lời
khuyên ngăn vội
cử
đại
tướng
Trương Cáp
và
Cao Lãm sang cướp
trại
Tào
Tháo,
thì bị Tào Hồng
và
Hạ
Hầu
Uyên gắng
sức
chống
cự,
một
lát
sau lại
thấy
Tào
Tháo
đã dẫn quân trở
về,
khiến
Trương Cáp
và
Cao Lãm trước
sau đều
bị
quân Tào
vây chặt.
Hai người
thấy
tình
thế
rất
nguy ngập,
lại
nhận
thấy
Viên Thiệu
là
người
dẫu có
mưu nhưng lại
thiếu
quyết
đoán,
không nhận
rõ thị
phi, hay tin nghe lời
vu vạ,
cứ
theo hắn
thì
tất
có
ngày
bị
chết
oan, nên đành
đầu
hàng
Tào
Tháo.
Viên
Thiệu
liên tiếp
bị
mất
Hứa
Du, Trương
Cáp và Cao Lãm, kho lương ở
Ô Sào
cũng bị
đốt
sạch,
quân sĩ tỏ
ra rất
hoang mang. Bấy
giờ,
Hứa
Du lại
khuyên Tào
Tháo
nhanh chóng
cử
Trương Cáp
và
Cao Lãm sang cướp
trại
Viên Thiệu.
Tào
Tháo
nghe theo, rồi
canh ba đêm hôm đó
chia
quân làm
ba ngả
đi cướp
trại,
hai bên hỗn chiến
đến
sáng
hôm sau, quân Viên Thiệu
bị
thiệt
hại
quá
nửa,
Tào
Tháo
lại
chia quân làm
ba ngả
ra đánh
tập
hậu
quân Viên Thiệu.
Viên Thiệu
được
tin liền
vội
vàng
rút
quân về
phía
sau. Tào Tháo thấy
vậy
lại
chia quân làm
tám
mặt
nhất
tề
đánh
ùa
vào
đại
doanh Viên Thiệu,
quân Viên Thiệu
không sao chống
đỡ nổi
đều
phải
bỏ
chạy.
Viên Thiệu
mũ giáp
xộc
xệch
vội
cùng
con trai là
Viên Đàm
dẫn hơn 800 quân
trốn
lên Hà
Bắc,
còn
quân chủ
lực
đều
bị
tiêu diệt.
Hai năm sau, Viên Thiệu
vì
quá
tức
giận
mà
chết,
hai người
con trai vì
tranh quyền
đoạt
lợi
mà
đánh
nhau, rồi
sau cũng bị
Tào
Tháo
tiêu diệt.
Năm 205 công nguyên, Tào
Tháo
chinh phạt miền
Bắc
rồi
đánh
thẳng
xuống
Liêu Đông, quét
sạch
thế
lực
tàn
dư của
Viên Thiệu,
hoàn
toàn
thống
nhất
phương bắc.