1.Cuộc đời:

Triệu Vân sinh năm 168 tại thành Chân Định (正定县) thuộc vùng Thường Sơn (常山郡) (bây giờ là Hà Bắc, phía bắc Trung Quốc). Ông cao khoảng 1,92 m (6,3 bộ), mày rậm mắt to, uy phong lẫm liệt, giỏi võ nghệ và có tài thao lược. Ông theo về với Công Tôn Toản trong một lần Triệu Vân cứu Công Tôn Toản thoát chết, một tướng quân cát cứ trong vùng vào khoảng cuối năm 191 hoặc đầu năm 192, với danh nghĩa thủ lĩnh một đội quân tình nguyện nhỏ. Trong năm 192, Triệu Vân được xếp dưới quyền trực thuộc của Lưu Bị, người mà khi ấy chỉ là bộ tướng của Công Tôn Toản, giữ chức Phiêu kỵ tướng quân. Lưu Bị có vài nghìn kỵ binh, và Triệu Vân được điều đến trong hàng ngũ này. Ngay sau đó, Triệu Vân từ bỏ Lưu Bị và Công Tôn Toản để về quê chịu tang anh trai. Triệu Vân lại theo về với Lưu Bị vào năm 200. Từ đó Triệu Vân quan hệ rất gắn bó với Lưu Bị. Tam Quốc Chí kể họ cùng ngủ chung một giường trong thời gian hai người ở tại Gia Thành. Trong khoảng thời gian đó, Lưu Bị phái Triệu Vân bí mật tuyển mộ thêm quân để tăng cường cho đội quân trực thuộc của Lưu Bị. Kể từ đây Triệu Vân chính thức bỏ Công Tôn Toản theo phò Lưu Bị......

2.Trận Trường Bản:

a.Nguyên nhân cuộc chiến:

Sau khi tiêu diệt các tập đoàn phong kiến của Viên Thiệu và Lữ Bố, Tào Tháo trở thành tập đoàn phong kiến có thế lực lớn nhất. Sau đó, Tào Tháo sai Hạ Hầu Đôn đem quân đánh Lưu Bị nhưng thua ở trận Tân Dã. Sau đó Lưu Biểu chết, vợ và con trai thứ của Lưu Biểu là Lưu Tôn đem dâng Kinh Châu cho Tào Tháo. Khổng Minh khuyên Lưu Bị đến bắt giết Lưu Tôn rồi chiếm lấy Kinh Châu nhưng Lưu Bị nói Lưu Biểu trước khi chết đã gửi con cho ông nên ông không làm. Sau đó Lưu Bị dẫn quân đi Phàn Thành, đi theo còn có hơn 10 vạn dân. Sau đó, Khổng Minh sai Quan Công, Trương Phi và Triệu Vân đặt phục binh đánh thắng quân Tào 1 trận lớn ở Tân Dã lần nữa.

b.Diễn biến:

Tào Tháo thua trận, giận lắm bèn đem quân đến lấy Phàn Thành. Lưu Bị bèn bỏ Phàn Thành, định vào Tương Dương nhưng bị ngăn cản nên phải đến Giang Lăng. các tướng bảo Lưu Bị nên vứt dân ở lại để đi cho nhanh nhưng ông bảo phải lấy dân làm gốc nên không nỡ bỏ. Lưu Bị sai Quan Vũ đến Giang Hạ cầu cứu, Trương Phi đi chặn hậu còn Triệu Vân bảo vệ gia thuộc. Mỗi ngày chỉ đi được hơn 10 dặm.

Tào Tháo đem quân đến Kinh Châu, giết Lưu Tôn rồi sai kị binh đuổi theo. Lưu Bị đem quân đến núi Cảnh Sơn. Quân Tào ùa đến, không sao địch nổi, Lưu Bị liều chết cầm cự, may có Trương Phi bảo vệ vừa đánh vừa chạy, khi dừng lại thì thấy nhân dân và các tướng đã đi đâu hết cả. Sau đó gặp Mi Phương và được bảo Triệu Vân đã hàng giặc. Lưu Bị không tin, còn Trương Phi thì dẫn quân ra cầu Trường Bản, sai người chặt cành cây buộc vào đuôi ngựa cho bụi mù lên để làm nghi binh.

Triệu Vân lạc cả gia quyến Huyền Đức, bèn đi tìm, cứu được Cam phu nhân và Mi Chúc, giết tướng của Tào Tháo là Thuần Vu Đạo, cướp được gươm báu của Tào Tháo. Sau đó gặp Mi phi nhân, được bà đưa con của Lưu Bị là Lưu Thiện cho, rồi sau đó Mi phu nhân gieo mình xuống giếng chết. Sau đó Triệu Vân tả xung hữu đột giữa quân Tào, đi đến đâu người dạt ra đến đó, Tào Tháo thấy vậy bèn ra lệnh chỉ được bắt sống, không được bắn chết. Trong trận này, Triệu Vân mang được ấu chúa ra khỏi trận, chém gãy 2 lá cờ to, cướp 3 ngọn giáo, trước sau giết được hơn 50 danh tướng của quân Tào.

Triệu Vân thoát được đến cầu Trường Bản, nhờ Trương Phi cứu. Vân đem con trai Lưu Bị đến, Lưu Bị đỡ lấy rồi ném phịch xuống đất rồi bảo vì thằng nhỏ này mà ta suýt mất 1 đại tướng.

Trương Phi đứng trên cầu Trường Bản, bảo ai dám ra đấu với mình. Quân Tào không ai dám tiến lên. Trương Phi quát to lần nữa, tướng của Tào Tháo là Hạ Hầu Kiệt đứt ruột, vỡ gan, nhã nhào xuống ngựa. Quân tướng Tào thấy thế ai cũng bỏ chạy cả. Trương Phi thấy vậy sai chặt cầu rồi sau đó Lưu Bị cùng các tướng chạy đến Giang Hạ.

c.Sau trận chiến:

Lưu Bị chạy thoát, đến nương nhờ Tôn Quyền ở Giang Đông. Tào Tháo đem quân đến đánh Giang Đông, Lưu Bị và Tôn Quyền liên kết lại đánh thắng Tào Tháo ở trận Xích Bích.

Bài thơ về Triệu Vân cứu chúa trong trận Đương Dương - Trường Bản:

Máu đỏ chan hòa áo giáp hồng

Đương Dương ai kẻ dám tranh hùng

Xưa nay cứu chúa xông trăm trận

Chỉ có Thường Sơn Triệu Tử Long

3.Thời gian sau:

Sau đó, Triệu Vân theo Gia Cát Lượng và Trương Phi vào Thục. Triệu Vân tự dẫn quân độc lập, hành quân qua Giang Châu (江州) và Kiến Vi (犍為) tới Thành Đô, giúp Lưu Bị chiếm được Thành Đô. Khi Lưu Thiện lên ngôi năm 223, Triệu Vân được phong "Chinh Nam tướng quân" (征南將軍) và phong "Vĩnh Trang Đình Hầu" (永昌亭侯). Sau đó lại được phong "Trấn Đông tướng quân" (鎮東將軍).

Năm 227, Triệu Vân khi đó là tướng quân đứng đầu quân đội nước Thục, theo Gia Cát Lượng dẫn quân lên Hán Trung (漢中) trong cuộc "bắc phạt" lần thứ nhất. Mùa xuân năm sau, Triệu Vân được lệnh hành quân qua Tà Cốc (斜谷) làm nghi binh cho quân chủ lực. Phải chống chọi với binh lực mạnh hơn nhiều của đại tướng Ngụy là Tào Chân (曹真), Triệu Vân đã phòng thủ thành công và dẫn quân rút lui an toàn. Ông lại được phong làm "Định Quân tướng quân".

4.Cuối đời:

Năm 229, Triệu Vân bị bệnh mất ở Hán Trung, quân sĩ nước Thục vô cùng nuối tiếc. Ông được Lưu Thiện truy phong làm "Thuận Bình hầu" (順平侯) năm 261.