Hãy Cưỡng Lại Ý Muốn Chỉ Trích

Khi chúng ta phán xét hay chỉ trích một người khác, hành động này không nói lên một điều gì về người đó; nó chỉ nói lên một điều liên quan đến ý muốn chỉ trích của chúng ta.

Nếu bạn tham dự một cuộc tập họp và lắng nghe mọi sự chỉ trích có tính cách quật lại người khác, rồi sau đó đi về nhà và chiêm nghiệm tất cả những lời chỉ trích đã thực sự mang lại bao nhiêu lợi ích để làm cho thế giới của chúng ta trở thành một chỗ ở tốt hơn, thì có lẽ bạn sẽ tìm ra câu trả lời giống như tôi tìm: Con số không! Không mang lợi ích gì cả. Nhưng chưa phải hết. Hành động chỉ trích không những không giải quyết được gì; nó còn tăng phần tức giận và nghi kỵ trong thế giới của chúng ta. Xét cho cùng, chẳng ai trong chúng ta thích bị chỉ trích. Phản ứng của chúng ta trước sự chỉ trích thường là ra sức phòng thủ và/hoặc rút lui. Một người cảm thấy mình bị công kích dường như sẽ làm một trong hai điều này: anh ta hoặc sẽ rút lui vì sợ hay vì hổ thẹn, hoặc anh ta sẽ tấn công hay vung ra những lời nói thậm tệ vì nóng giận. Bạn đã bao nhiêu lần chỉ trích ai rồi được nghe họ nói, ’Cám ơn anh rất nhiều vì đã chỉ cho tôi thấy những khuyết điểm của tôi. Thật tình tôi quí trọng cử chỉ này.’?

Chỉ trích, giống như chửi rủa, thực sự chẳng khác gì một thói hư tật xấu. Nó là một việc chúng ta quen làm; chúng ta quen thuộc với cái cảm giác khi làm việc đó. Nó làm cho chúng ta bận rộn và đem đến cho chúng ta một cái gì đó để bàn bạc.

Tuy nhiên, nếu bạn để chút ít thì giờ quan sát xem bạn thực sự có cảm giác như thế nào ngay sau khi bạn chỉ trích ai đó, bạn sẽ nhận thấy bạn sẽ có cảm giác hơi xìu xuống và xấu hổ, gần giống như bạn là người mới bị công kích. Lý do cho rằng đây là sự thật là vì khi chúng ta chỉ trích, hành động này là lời phát biểu khẳng định với mọi người và với chính chúng ta, ’Tôi cần phải chỉ trích.’ Đây không phải là điều chúng ta thường hãnh diện khi thú nhận.

Cách giải quyết là bắt quả tang chính bạn đang chỉ trích. Lưu ý xem bạn làm chuyện ấy có thường xuyên không và nó có làm cho bạn cảm thấy xấu hổ không. Điều tôi thích làm là biến việc chỉ trích thành một trò chơi. Tôi vẫn còn bắt lấy chính tôi lúc đang chỉ trích, nhưng ngay khi ý muốn chỉ trích trỗi dậy, tôi cố gắng nhớ tự nhủ, ’Ta lại rơi vào cái thói đó rồi.’ Với hy vọng một cách thường xuyên hơn tôi có thể biến sự chỉ trích thành sự bao dung và sự tôn trọng.