R. Gary

Bác sĩ Ray ngồi trước mặt tôi trong một chiếc ghế bành cổ chắc chắn của câu lạc bộ ở khu Boudle, nơi rất nhiều người Anh nổi tiếng sống cuộc sống thanh bình. Chúng tôi ngồi xa lò sưởi, lánh sang bên một chút để hơi nóng toả ra chỗ chúng tôi ở mức độ vừa phải .

- Thế nào,…anh bình thường chứ ? - Anh bác sĩ hỏi với vẻ thiện cảm.

- Bình thường, - tôi buông một tiếng thở dài - nhưng cả hai tuần nay tôi như húc đầu vào tường

Tôi gặp người bạn cũ của tôi để xin anh ấy kê đơn cho tôi một trong những thứ thuốc “thần dược” kích thích sức sáng tạo, tính lạc quan và năng lực tập trung tư tưởng. Tháng mười hai đã sắp tới , tôi lại đã hứa với biên tập viên một tờ báo lớn dành cho thanh niên là sẽ đưa cho họ một truyện ngắn có tính giáo dục mà thế hệ trẻ có quyền chờ đợi ở tôi.

Thường thường trước ngưỡng cửa lễ Giáng sinh, bao giờ tôi cũng tìm ra một cốt truyện thích hợp, cảm động và dịu dàng - tôi giải thích cho anh bác sĩ. Không phải là không buồn rầu - Tất cả những cái đó xuất hiện trong đầu tôi một cách hoàn toàn tự nhiên khi các buổi tối trở nên dài đằng đặc, còn tủ kính các cửa hàng thì đầy đồ chơi. Nhưng lần này hình như cảm hứng rời bỏ tôi, và xin nhắc lại tôi như đứng trước một bức tường vậy…

Cái nhìn của anh bạn tôi, một bác sĩ trở nên trầm ngâm:

- Này…Có lẽ ở đây có một cốt truyện tuyệt vời…

- Thế nghĩ là sao?

- À, bức tường ấy mà… Tôi sẽ không kê đơn thuốc cho anh, nhất là tôi không hành nghề ở đây, ở khu Boudle này, còn nếu anh muốn nuốt những viên thuốc quái quỷ của anh, thì anh hãy đến phòng làm việc của tôi, và anh phải trả 5 guinea. Nhưng tôi có thể kể một truyện thật, mà cốt lõi của nó lại chính là bức tường, bức tường hiểu theo cả nghĩa bóng lẫn nghĩa đen. Câu chuyện này xảy ra vào một trong những đêm lạnh giá trước Giáng Sinh, khi trái tim con người như thắt lại vì một ước mong gần như không chịu nổi vì muốn có tình bạn, hơi ấm và điều kì diệu. Câu chuyện có thể kể tóm tắt thế này. Hồi mới vào nghề, tôi làm bác sĩ pháp y. Tôi thường bị đánh thức giữa đêm, rồi lát sau tôi đã ở bên một con người khốn khổ nào đó đang ngủ một giấc ngủ mà không bao giờ một cái gì còn có thể làm đứt quãng được nữa.

Một hôm, khi ánh bình minh màu vàng nhờ nhờ của tháng mười hai vừa rạng, tôi bị gọi đi chứng tử ở một trong những ngôi nhà nghèo nàn tại Erle Cort, mà vẻ u buồn và bẩn thỉu của chúng thì chắc là tôi không cần phải tả cho anh nghe nữa. Đến nơi, tôi trông thấy xác một sinh viên trẻ, tuổi chừng hai mươi lăm! Anh ta treo cổ đêm hôm ấy trong căn phòng tồi tàn của anh ta sưởi ấm bằng một máy khí ga, hễ cứ bỏ và một shilling thì được một xuất hơi ấm. Tôi ngồi vào bàn để viết lời kết luận vừa lúc mắt tôi trông thấy mấy tờ giấy chi chít những nét chữ rất tháu. Tôi xem lướt qua, sau đó, tôi đọc thật chăm chút. Anh thanh niên bất hạnh để lại cho chúng ta những dòng chữ giải thích hành động anh ta. Rõ ràng anh ta đã tự tử trong giây phút anh ta cảm thấy cực kì cô đơn. Anh ta không có gia đình, bạn bè, tiền bạc mà lễ Giáng sinh lại sắp đến, bằng tất cả tâm hồn mình anh ta khao khát sự dịu dàng, tình yêu, hạnh phúc… Và ở đây còn có một yếu tố nữa, cốt lõi của câu chuyện, như người Pháp thường nói. Ở căn phòng bên cạnh là một cô gái trẻ, anh ta không quen, nhưng đôi khi anh ta gặp ở cầu thang, “và sắc đẹp thiên thần” của cô gái qua cách nói này, anh nhận ra tuổi trẻ đang nở rộ của anh ta chứ ? - Đã khiến anh ta đau khổ sâu sắc. Thế rồi, trong lúc phải đấu tranh với nỗi buồn rầu và tuyệt vọng của mình, anh ta nghe thấy bên kia tường, trong căn phòng của cô láng giềng, có những tiếng động gì đó, những tiếng cọt kẹt, những tiếng thở hổn hển khá “đặc trưng” khiến ai cũng dễ dàng đoán ra bên ấy đang diễn ra điều gì. Chắc hẳn các âm thanh ấy kéo dài liên tục, suốt trong lúc anh ta ngồi bên trang giấy vì anh mô tả chúng khá cặn kẽ, như thể cố thoát ra trong cơn giận giữ và khinh bỉ - nét chữ anh ta cho thấy đầu óc anh ta hết sức bấn loạn. Phải công nhận rằng đối với một người Anh trẻ tuổi, những dòng chữ ấy khá bạo dạn; với một sự mỉa mai, cay độc và vô vọng, anh ta không bỏ sót một chi tiết nào. Trong vòng ít nhất một tiếng đồng hồ anh ta nghe thấy những âm thanh thực sự của khoái cảm cũng như tiếng hùng hục và tiếng giường cọt kẹt; tôi xin bỏi qua những bình luận của anh ta về khoản này. Tiếng rên rỉ mãn nguyện của “cô láng giềng thiên thần” của anh ta đã vò xé trái tim anh ta, nhất là anh ta lại trong tâm trạng cô đơn, u uất và ghê tởm cái cuộc đời này. Anh ta còn thú thật là đã thầm yêu cô gái ấy. “Nàng đẹp tới nỗi tôi không dám bắt chuyện với nàng” anh ta viết, và tuôn ra vài câu nguyền rủa đắng cay và “truyền thống” đối với một người Anh được giáo dục tốt ở tuổi anh ta. Anh ta rủa “cái thế giới khốn khiếp này nó xé nát tâm hồn tôi và từ nay, tôi chối bỏ nó”. Tóm lại, ta thấy rõ điều này đã xảy ra trong ý thức anh ta, một thanh niên cực kỳ nhạy cảm và rất trong trắng, xiết bao cô đơn, bị giằng xé bởi khao khát hơi ấm tình người, đang đem lòng yêu một “thiên thần” bí ẩn mà do nhút nhát nên anh ta không dám nói ra, nhưng tiếng nói của thiên thần ấy thì bây giờ anh ta đang nghe thấy ở bên kia tường, thêm nữa tiếng nói đó đến là trần tục! Anh đã biết kết cục rồi đấy. Anh ta xé rèm ra thành từng giải, bện lại rồi thực hiện một hành động không thể sửa chữa được nữa. Đọc xong những tờ giấy ấy, tôi ký lời kết luận và trước khi đứng lên, tôi lắng tai nghe. Nhưng bức tường im lặng. Chắc hẳn những vuốt ve yêu đương đã chấm dứt từ lâu và thay cho chúng là một giấc ngủ mê mệt. Con người cũng có những giới hạn mà thôi. Tôi cất bút vào túi áo, cầm lấy chiếc va-li con và chuẩn bị đi ra cùng với viên cảnh sát và bà gác đang ngái ngủ và do vậy có vẻ rất khó chịu. Nhưng đột nhiên tôi bỗng nảy ra một ý tò mò. Tất nhiên tôi tìm ngay cách biện minh và thậm chí dường như còn là vì công việc. Rốt cuộc thì cô gái trẻ kia và bạn tình của cô chỉ ở cách căn phòng diễn ra tấm thảm kịch này có một bức tường mỏng. Biết đâu họ sẽ giải thích được đôi điều về sự việc ở đây, họ sẽ bổ sung được và chi tiết mới? Nhưng chẳng giấu gì anh, lý do chính vẫn là tôi tò mò, sự tò mò này anh bảo là không lành mạnh hoặc trơ trẽn tùy anh, tôi muốn nhìn cô gái “thiên thần” ấy, người đã có tiếng rên và tiếng thở dẫn tới một kết cục bi thảm dường kia. Thế là tôi gõ cửa. Không có tiếng đáp. Tôi nghĩ có lẽ anh chàng hạnh phúc hãy còn nằm trong vòng tay cô nàng, và trong đầu tôi đã tưởng tượng ra hình ảnh hai tấm thân đang quấn riết lấy nhau dưới lới chăn.

Tôi nhún vai định xuống cầu thang thì bà gác cổng đã vừa gõ cửa phòng vừa gọi: ”Cô Jones! Cô Jones!”, rồi bà lấy chùm chìa khoá mở cửa và căng mắt nhìn vào phòng mờ tối. Hầu như lập tức, suýt nữa hét lên, người đàn bà tội nghiệp hốt hoảng nhảy vọt ra ngoài. Tôi bước vào kéo rèm. Chỉ thoáng đưa mắt nhìn vào giường, tôi đã hiểu rằng anh sinh viên kia đã lầm xiết bao về bản chất những tiếng rên rỉ, những tiếng giường cót két và những tiếng thở hổn hển vọng qua bức tường và đã đẩy anh ta tới một hành vi oan nghiệt. Tôi thấy ở trên chiếc gối là đầu cô gái tóc vàng, mà tất cả những đau đớn và mọi dấu hiệu hiển nhiên của sự nhiễm độc thuốc chuột vẫn không thể xoá đi sắc đẹp rực rỡ của gương mặt cô. Cô chết cách đó vài tiếng đồng hồ, cơn hấp hối của cô chắc phải kéo dài và cô phải vật vã nhiều lắm. Trên bàn có một bức thư nói rõ tại sao cô tự tử. Đó là trường hợp cực đoan của tâm trạng cô đơn và sự ghê tởm cuộc sống.

Bác sĩ Ray ngừng lời và thân ái nhìn tôi. Tôi hơi bàng hoàng, vẫn ngồi yên, với lời phản đối không nói ra vẫn ngừng trên môi: “đó hoàn toàn không phải là chuyện tôi muốn nghe thấy ngày hôm nay.’’

- Đó, bức tường… anh bác sĩ lẩm bẩm vẻ mơ mộng.

- Theo tôi, cốt chuyện ấy - lại sẵn luôn cả đầu đề! - Có thể thích hợp cho chuyện ngắn Giáng sinh của anh. Bởi đôi khi, những ngày bị bao phủ một tấm màn bí mật này đi vào số phận của con người như thế đó.

VŨ ĐÌNH BÌNH dịch