Mọi thứ hiện hữu
trên cuộc đời này đều luôn luôn thay hình đổi dạng, từ hoàn cảnh sống cho đến
thân tâm của chúng ta sinh diệt và biến đổi trong từng giây từng phút. Chính sự
đổi thay này đã khiến cho những ai chưa có cơ hội tỏ bày lòng biết ơn của mình
đối với ân nhân và chưa kịp sống tử tế với nhau thì sẽ cưu mang niềm tiếc
thương, ân hận khi biết được người thân yêu đã vắng bóng, xa lìa! Để không tạo
ra sự hối tiếc, hụt hẫng về sau, ta cần phải sống cho tử tế và hết lòng quý mến
nhau trong thời điểm hiện tại, không nên chờ đợi, hứa hẹn sẽ làm điều gì đó ở
tương lai.
Sống tử tế là
một trong những đức tính cao quý và cần thiết, nhằm giúp cho các mối quan hệ xóm
giềng, thân hữu được dễ dàng hiểu và thương kính nhau nhiều hơn. Sống tử tế
chính là thái độ ứng xử bằng cái tâm trung thực, thủy chung trước sau như một,
đồng thời lối sống này là yếu tố then chốt để tạo ra niềm tin vững chắc giữa các
mối quan hệ kinh tế đa phương. Vì sự trong sáng và chân thật của mỗi cá nhân là
góp phần xây dựng nên một doanh nghiệp có uy tín, có chất lượng, thể hiện nếp
sống văn minh tiến bộ và dĩ nhiên sẽ được mọi người tín nhiệm, hưởng ứng cũng
như quan tâm hỗ trợ.
Đối với tình cảm
bạn bè đôi lứa cũng vậy, nếu chàng thanh niên có đức tính thủy chung, chân thật
và trong sáng thì chắc chắn người con gái sẽ đem lòng quý mến và hết mực thương
yêu! Ngược lại, nếu một ai đó sống hờ hững, xao lãng và không thật lòng với
nhau, nói một đàng làm một nẻo thì sớm muộn gì cũng bị mọi người phát hiện ra,
và như vậy sẽ không ai dám tin tưởng để hợp tác quan hệ. Do đó, sống cho tử tế
với nhau chính là điều kiện căn bản để mọi người đặt trọn niềm tin và giao hảo
thân thiện đối với mình.
Thực tế cho
thấy, xã hội ngày nay đời sống vật chất lên cao, sung túc nhưng ngược lại nhân
cách đạo đức của con người thì bị suy thoái trầm trọng! Có không ít người vướng
vào các tệ nạn lừa đảo, trộm cướp, v.v… mà báo chí đăng tải mỗi ngày đến mức báo
động, thậm chí họ còn len lỏi vào trong chốn chùa chiền để mưu mô, lừa gạt. Từ
thực trạng tiêu cực này đã khiến cho con người khó tin tưởng lẫn nhau và luôn
luôn tạo ra sự phòng hộ, đắn đo, suy tính kỹ lưỡng trong mối quan hệ giao thiệp.
Vậy thì những tệ nạn này do đâu mà có? Và nếu trong tâm mỗi người còn hiện hữu
các yếu tố tiêu cực này, thì thử hỏi chúng ta có thể tự do hạnh phúc được hay
không? Chắc chắn rằng, khi các tệ nạn này có mặt thì con người sẽ phải đối diện
với nhiều cay đắng khổ đau, cho nên không một ai dại khờ mong muốn những điều tệ
hại này xảy ra cả.
Thực chất, nếu
chúng ta biết bình tâm để suy nghiệm cho thấu đáo thì sẽ thấy rõ nguyên nhân
chính yếu là do con người thiếu sự sáng suốt và không làm chủ được tâm ý nên mới
trở thành lối sống bê tha, yếu kém gây ảnh hưởng xấu đến cho gia đình và cho
cộng đồng xã hội. Tâm ý của con người được ví như con khỉ chuyền cành, như con
ngựa chạy hoang không tuân thủ theo người điều khiển cho nên cần phải có một sợi
dây cương để buộc chúng lại. Cũng vậy, nếu như ta không biết cách chuyển hóa và
điều phục tâm ý của mình thì toàn bộ hành động, lời nói thể hiện trong đời sống
hàng ngày sẽ dễ dàng tạo ra các tội lỗi xấu xa đáng tiếc. Chính vì lẽ đó cho nên
từ hàng ngàn năm trước, Đức Thế Tôn đã dạy rằng:
"Ý dẫn đầu các
pháp
Ý làm chủ ý
tạo
Nếu với ý ô
nhiễm
Nói lên hay hành
động
Khổ não bước
theo sau
Như xe chân vật
kéo.
Ý dẫn đầu các
pháp
Ý làm chủ, ý
tạo
Nếu với ý thanh
tịnh
Nói lên hay hành
động
An lạc bước theo
sau
Như bóng, không
rời hình”.
(Kinh Pháp cú,
câu 1 & 2)
Thật rõ ràng,
lời nói và hành động chỉ là công cụ để cho tâm ý vẽ vời điều khiển. Nếu với ý
nghĩ bất thiện, nhiễm ô thì hệ quả chắc chắn sẽ có mặt ngay sau đó, như bánh xe
lăn theo chân con vật. Ngược lại, khi tâm ý sáng suốt, trong lành thì niềm an
lạc giải thoát tức thời hiện hữu như bóng không rời hình. Cho nên nhận diện tâm,
điều phục tâm là điều kiện tất yếu để khai mở tuệ giác vốn có trong mỗi chúng
ta, và cuộc đời này có an vui hạnh phúc hay không là tùy thuộc sự hiểu biết của
mỗi người.
Nếu bạn có cái
nhìn khách quan, trong sáng và biết tùy thuận theo chuỗi vận hành của nhân –
duyên - quả thì tâm hồn sẽ được an ổn tự tại. Bởi mọi thứ đã vận hành đúng cả
rồi, chỉ tại ta muốn làm theo ý mình nên mới có đau khổ, việc cần làm chính là
cái tâm của bạn luôn luôn định tĩnh và sáng suốt. Vì tâm đã được an tịnh trong
sáng thì khi tiếp xúc với bất cứ hạng người nào bạn cũng dễ dàng nhận biết được
tính cách và lối sống của họ để từ đó sự cảm thông, lòng thương yêu có mặt. Bên
cạnh đó, phong thái ung dung và tự tại của bạn cũng có khả năng đánh tan dòng
tâm ý phòng thủ và nghi ngờ ở nơi họ, tạo ra mối quan hệ thâm tình gần gũi. Thế
nên, chúng ta sống có hạnh phúc hay không, xã hội này có được đổi thay tốt đẹp
hay không là tùy thuộc vào cái nhìn sâu sắc và thái độ hành xử nhẹ nhàng tử tế
chính nơi mỗi người.
Tuổi thọ của
loài người chỉ tồn tại trong vòng mấy mươi năm và mạng sống cũng rất mong manh
giả tạm, không ai biết chắc rằng mình sẽ sống được bao lâu trên cõi đời này. Ấy
vậy, mà chúng ta cứ mãi đề phòng, lo âu và nghi kị, không chịu đem cái tâm chân
thật ra để ứng xử với nhau, sống tốt đẹp với nhau thì thật là uổng phí biết bao
nhiêu! Có lẽ chính vì trải nghiệm được điều này cho nên nhạc sĩ Trịnh Công Sơn
mới nhắn gửi rằng: "Sống trong đời sống cần có một tấm lòng, để làm gì em biết
không?” (Để gió cuốn đi), và "Cuộc đời đó có bao lâu mà hững hờ” (Mưa hồng). Còn
đối với thi sĩ Tôn Nữ Hỷ Khương thì nói rằng: "Lợi danh như bóng mây chìm nổi.
Chỉ có tình thương để lại đời” (Còn gặp nhau).
Có những gia
đình tuy của cải dư thừa, vật chất sung mãn nhưng ngược lại tình nghĩa cha con,
chồng vợ thì nhạt nhẽo khô khan và trong lòng của họ luôn mang nặng nỗi niềm
khốn khổ, bất an! Bởi họ quá coi trọng về tiền tài và danh vọng nên không có đủ
thì giờ ngồi lại bên nhau để lắng nghe, để hiểu và để sống trọn vẹn với người
thân yêu. Trong khi đó, danh lợi có tính cách hư ảo như bóng mây chìm nổi, chỉ
có cái để lại cho cuộc đời này đó là tình thương. Vì khi xác thân này trở về với
cát bụi thì ta không thể đem theo thứ gì cả, mà cái duy nhất đi theo với ta đó
là nghiệp. Nếu hiện tại ta sống cho tử tế với nhau thì hệ quả về sau được tái
sinh vào cảnh giới an lành tương ứng, còn ngược lại sẽ bị nghiệp dẫn dắt vào
những nơi tối tăm đọa lạc và khổ não triền miên.
Thiết nghĩ, nếu
chúng ta trải hết tấm lòng ra để sống thì bất cứ ở nơi đâu, tiếp xúc với ai ta
cũng được mọi người trân trọng, tin cậy và quý mến! Và nếu, ta thiết lập được
một lối sống tốt đẹp như thế thì mới có thể an hưởng được hạnh phúc một cách
trọn vẹn cho đời sống hôm nay và mãi mãi về sau.
Để thực hiện
được điều này đòi hỏi bạn phải thường trực trở về với chính mình, tiếp xúc trọn
vẹn với những gì đang diễn ra. Đơn cử, khi nâng tách trà lên uống thì bạn phải
cảm nhận được hương vị thơm ngon của mỗi ngụm trà, đồng thời phải rõ biết tâm
trạng phản ứng của bạn như thế nào trong khoảng khắc ấy. Nhờ vào thái độ trầm
tĩnh và quán chiếu này sẽ giúp bạn khai mở sự thấy biết sâu sắc về bản chất thật
của sự sống. Nếu trong khi uống trà, ăn bánh hoặc chia sẻ với một ai đó mà bạn
có vẻ lơ là không để tâm ý vào câu chuyện đang nói, thì khả năng hiểu biết về
nhau cũng như sự thân thiết sẽ bị giới hạn. Vì thế, thường trực quán niệm thân
tâm và tỉnh thức trọn vẹn trong mỗi giây phút hiện tại chính là điều kiện tất
yếu để thiết lập một nếp sống an vui hạnh phúc, góp phần xây dựng xã hội văn
minh phồn thịnh, đồng thời phát huy khả năng hiểu biết và lòng thương yêu vô hạn
vốn có trong mỗi con người.