Bài viết này kể về cuộc đời ngắn ngủi của một cô bé Nhật Bản bị mắc bệnh máu trắng do hậu quả của bom nguyên tử và sự ra đời câu lạc bộ thiếu nhi để phấn đấu cho hòa bình sau khi cô bé bất hạnh qua đời.

Câu chuyện bắt đầu năm 1945, cô bé có tên là Sađakô Sasaki hồi đó đang sống tại một thành phố Nhật Bản tên là Hirôsima cùng với nửa triệu người khác. Năm cô bé lên hai, quả bom nguyên tử đầu tiên dùng chống loài người đã được ném xuống Hirôsima, phần lớn thành phố đã bị phá hủy hoàn toàn và cháy trụi. Sađakô lúc đó ở cách chỗ bom nổ khoảng một dặm rưỡi nhưng cô bé không bị một vết bỏng hoặc một vết thương nào, ít ra không phải theo cách người ta có thể nhận thấy.

Một tuần sau trận bom, dân chúng ở Hirôsima bắt đầu chết vì một chứng bệnh mà ngay cả các bác sĩ cũng không hiểu nổi, những người dường như hoàn toàn khỏe mạnh đột nhiên ốm yếu rồi chết. Bệnh này kỳ lạ và mới mẻ đến mức không ai biết đối phó thế nào, thậm chí giờ đây cũng chưa có ai thật sự biết chính xác là chất phóng xạ sẽ gây ra điều gì hay có thể gây ra điều gì cho con người.

Khi Sađakô học lớp 7, cô bé 12 tuổi này vẫn bình thường vui vẻ, đều đặn tới trường học hành và chơi đùa như mọi đứa trẻ khác. Mười năm trôi qua kể từ khi trận bom kinh hoàng xảy ra, cô bé đã quên nó để nghĩ về những việc tốt đẹp khác và một trong những việc mà cô bé thích nhất là tập chạy.

Một hôm, sau cuộc chạy đua tiếp sức quan trọng mà trong đó cô bé đã góp phần không nhỏ vào việc giúp đội giành được thắng lợi, Sađakô cảm thấy hết sức mệt mỏi và chóng mặt nhưng sau một lát cô cảm thấy dễ chịu hơn, vì vậy cô cho đó là sự mệt mỏi do chạy đua mà thôi. Vài tuần sau, cô bé đã cố quên đi điều này nhưng tình trạng chóng mặt vẫn tiếp tục diễn ra, đặc biệt là trong lúc chạy. Sađakô không kể cho ai biết chuyện này kể cả người bạn thân nhất của cô là Chizukô. Cuối cùng, vào một buổi sáng, tình hình của cô tồi tệ đến mức cô đã bị ngã và nằm lịm dưới đất một lúc, lần này thì mọi người đều biết, họ đưa cô tới bệnh viện chữ thập đỏ để xem cô bé bị làm sao và không ai có thể tin vào điều mà họ phát hiện: Sađakô bị bệnh máu trắng, một loại ung thư máu. Vào thời gian đó, đã có một vài đứa trẻ ở độ tuổi Sađakô bị bệnh máu trắng mà người ta gọi là “bệnh bom A”, hầu như những ai mắc bệnh này đều chết nên Sađakô rất sợ. Cô bé không muốn chết tí nào.

Ngay sau khi Sađakô được đưa tới bệnh viện, cô bạn thân Chizukô đã tới thăm, cô bé này mang theo một ít giấy đặc biệt và gấp một con hạc bằng giấy, Chizukô kể cho Sađakô nghe một câu chuyện thần thoại. Cô kể rằng: con hạc, một loại chim thần ở Nhật Bản sống lâu tới một nghìn năm và người nào ốm nếu gấp được một nghìn con hạc giấy thì sẽ khỏi bệnh. Sađakô quyết định gấp một nghìn con hạc giấy. Do mắc bệnh máu trắng nên cô bé đáng thương thường cảm thấy mệt mỏi và không phải lúc nào cô cũng gấp hạc giấy được, nhưng mỗi khi khỏe mạnh là cô lại trở dậy tiếp tục gấp với hy vọng được khỏi bệnh.

Sađakô đã thực sự gấp được một nghìn con hạc bằng giấy nhưng sức khỏe của cô không khá lên chút nào, song cô không tức giận mà quyết định tiếp tục gấp, cô bắt đầu gấp một nghìn con nữa. Mọi người rất kinh ngạc trước lòng can đảm và kiên trì của cô bé 12 tuổi. Cuối cùng, ngày 25 tháng 10 năm 1955, Sađakô đã êm ái chìm vào giấc ngủ vĩnh viễn giữa những người thân yêu trong gia đình.

Tuy nhiên, câu chuyện không kết thúc cùng với sự ra đi của Sađakô, bạn bè rất yêu mến và thương nhớ cô. Họ không chỉ cảm thấy buồn cho Sađakô mà còn đau lòng vì những đứa trẻ khác ở Hirôsima đã chết hoặc đang chết vì “bệnh bom A”, bạn bè Sađakô rất muốn làm điều gì đó cho Sađakô và những người bị bệnh khác. Thế rồi 39 bạn học cùng lớp với cô đã thành lập một câu lạc bộ và bắt đầu quyên góp tiền xây dựng một tượng đài kỷ niệm Sađakô, tin này được truyền đi nhanh chóng, học sinh từ 3100 trường học ở Nhật Bản và từ 9 nước khác đã gởi tiền đến giúp. Cuối cùng, ngày 5 tháng 5 năm 1958, gần 3 năm sau khi Sađakô mất, các bạn của cô đã quyên được đủ số tiền để xây đài tưởng niệm. Công trình này được gọi là Tượng đài Hòa Bình, nằm ở trung tâm Hirôsima, đúng nơi quả bom nguyên tử đã được ném xuống.

Phong trào xây dựng tượng đài này nổi tiếng và được nhiều người ủng hộ đến mức đã có một cuốn phim được dựng lên lấy tên là “Nghìn con hạc giấy” để nói về việc làm cao đẹp này. Khoảng 60 trẻ em ở Hirôsima và 20 em khác từ Tôkyô đã giúp xây dựng bộ phim này, khi cuốn phim hoàn thành, các em ấy lại muốn ở cùng bên nhau như bạn bè nên đã lập một câu lạc bộ mới gọi là “Câu lạc bộ hạc giấy”. Mục tiêu của câu lạc bộ này là giúp các em thiếu nhi tập hợp lại với nhau để suy nghĩ và làm việc vì hòa bình, câu lạc bộ đã tồn tại gần 30 năm nay. Các thành viên của câu lạc bộ có nhiệm vụ trông nom đài tưởng niệm Sađakô, đến thăm những người còn sống sót sau vụ bom nguyên tử, tức là những người đã có mặt ở Hirôsima khi quả bom ném xuống nay đã già ốm hay cần đến sự giúp đỡ vì một lý do nào đó.

Một việc khác mà các em vẫn thường làm là gấp những con hạc giấy, các em sử dụng chúng theo nhiều cách: khi thì các em treo những con hạc ấy lên tượng đài tưởng nhớ Sađakô và những tượng đài khác trong công viên Hòa Bình ở Hirôsima, lúc các em lại gởi những con hạc đó tới các nhà lãnh đạo trên thế giới với ước muốn là trừ bỏ bom hạt nhân. Mỗi khi các nhà lãnh đạo trên thế giới, những người còn sống sót sau vụ bom nguyên tử hay những chiến sĩ đấu tranh cho hòa bình đến Hirôsima, các thành viên của câu lạc bộ lại tới chào đón họ và quàng một vòng hoa hạc giấy lên cổ họ để giúp họ suy nghĩ về ý nghĩa của Hirôsima.

Nhưng ý nghĩa của việc gấp hạc giấy, của Hirôsima và của Câu lạc bộ hạc giấy có lẽ được cô đúc nhất ở dòng chữ được tạc trên bệ đá hoa cương nơi Tượng đài Hòa Bình của thiếu nhi:

TIẾNG KÊU CỦA CHÚNG EM
LỜI CẦU NGUYỆN CỦA CHÚNG EM
LÀ XÂY DỰNG HÒA BÌNH TRÊN THẾ GIỚI NÀY