Có một thanh niên 16 tuổi đến bái lạy một vị
thiền sư cao tuổi với vẻ mặt u sầu và thất vọng. Anh ta hỏi vị thiền sư: "Thưa
ngài, con phải làm thế nào mới trở thành một người vui vẻ hạnh phúc ạ? Và làm
thế nào mới có thể đem lại niềm vui cho mọi người?”
Vị thiền sư nhìn người thanh niên trẻ tuổi vừa
cười vừa nói: "Cậu bé! Ở tuổi của cậu mà có nguyện vọng như vậy là đáng quý
nhưng cũng khó đạt. Rất nhiều người lớn tuổi hơn cậu, cũng có câu hỏi như thế
này nhưng cho dù có giải thích cho họ bao nhiêu thì họ vẫn không hiểu được đạo
lý trọng yếu.”
Người thanh niên trẻ tuổi vẫn chăm chú nghe
từng lời của vị thiền sư.
1.
Vị thiền sư nói tiếp: "Ta tặng cho cậu 4 câu.
Câu thứ nhất: Hãy đặt bản thân mình trở thành người khác. Cậu có hiểu hàm nghĩa
của câu này không?”
Người thanh niên trả lời: "Có phải là khi mình
khổ sở, nếu như coi bản thân mình là người khác thì nỗi khổ sẽ tự nhiên giảm
bớt đi. Còn khi mình vui mừng quá mức mà coi mình là người khác thì mình sẽ
bình tĩnh trở lại và thản nhiên hơn không ạ?”
2.
Vị thiền sư gật đầu rồi nói tiếp: "Câu thứ hai
là đặt người khác trở thành bản thân mình.”
Người thanh niên suy nghĩ một lúc rồi trả lời:
"Khi đặt người khác trở thành bản thân mình, mình có thể hiểu được nỗi khổ cũng
như những mong muốn nguyện vọng của họ để thông cảm và giúp đỡ họ khi cần
thiết, phải không ạ?”
3.
Vị thiền sư vui vẻ biểu lộ ra sự hài lòng rồi
nói tiếp câu thứ ba: "Xem người khác là chính bản thân họ.”
Người thanh niên nhanh nhảu trả lời: "Thưa
ngài, câu này có phải có ý là: Tôn trọng sự riêng tư của mỗi người, không xâm
phạm vào điều của riêng người khác.”
4.
Vị thiền sư bật cười ha ha rồi nói: "Tốt lắm,
tốt lắm, đứa trẻ này cũng rất dễ dạy bảo! Câu thứ tư chính là xem bản thân mình
là chính bản thân mình!”
Câu nói này có vẻ khó với người thanh niên trẻ,
cậu ta suy nghĩ mãi một hồi lâu rồi mới chậm rãi nói: "Thưa ngài, câu nói này
con nhất thời chưa thể hiểu được. Nhưng trong bốn câu nói này con thấy có sự
bất đồng, con phải làm thế nào để thống nhất chúng lại ạ?”
Vị thiền sư trả lời: "Rất đơn giản cậu bé ạ!
Con hãy dùng thời gian và kinh nghiệm của bản thân mình rồi con sẽ làm được!”
***
Người thanh niên không hỏi thêm mà quỳ gối cáo
biệt vị thiền sư. Nhiều năm sau này, cậu thanh niên đã trở thành một người đàn
ông trưởng thành rồi một ông lão vui vẻ hạnh phúc. Ông cũng thường xuyên đem
bài học này và kinh nghiệm của mình chia sẻ với những người xung quanh, đặt
biệt là những thanh niên trẻ tuổi. Sau khi trải qua nhiều điều trong cuộc sống,
ông đã hiểu được 4 câu nói vủa vị thiền sư khi xưa là:
1. Khi đặt bản thân mình là người khác để đối
đãi thì chính là VÔ NGÃ.
2. Khi đặt người khác là bản thân mình để đối
đãi thì đó chính là TỪ BI.
3. Khi đặt người khác chính là bản thân họ để
đối đãi thì đó chính là TRÍ TUỆ.
4. Khi đặt bản thân mình là bản thân mình để
đối đãi thì đó chính là TỰ TẠI.
(Bài viết sưu tầm)