7- THU HẾT CAN ĐẢM

Như bạn đã biết, lòng can đảm và óc tò mò là hai đặc tính mà hình như người nào có óc sáng tạo là có chúng nhưng tại sao người có chúng, người lại không? Và nếu như bạn không có hai đặc tính đó thì bạn làm sao đây? Charles Brower, một giám đốc quảng cáo từng nói: “Ý tưởng rất mong manh. Ý tưởng có thể chết vì một cái nhếch mép hoặc cú ngáp, có thể bị thương vong bởi một lời mỉa mai, có thể sợ gần chết vì một cái cau mày”. Chính vì lý do đó mà nhiều người đã đánh mất đi khả năng sáng tạo; sự e sợ thái độ hất hủi đã đóng cửa nhà máy ý tưởng của họ. Tất cả những gì là bạn cần làm là phải thu hết cam đảm và phải biết phớt lờ. Có năm điều mà bạn cần phải ghi nhớ.

7.1- Ai cũng biết sợ cả, bất kỳ ai

Bản tính tự nhiên của người càng sáng tạo bao nhiêu thì lại càng biết sợ bấy nhiêu bởi vì cái ăng-ten của người sáng tạo được tinh chỉnh hơn và họ ý thức sắc bén hơn về những suy nghĩ, cảm xúc và của người khác có thể làm ảnh hưởng đến họ nhiều hơn. Bởi vậy, cảm giác lo âu, thấp thỏm hay e sợ cũng là lẽ thường tôi. Đứng trước nỗi e sợ đó, bạn phải có can đảm mới nói ra được.
Lòng can đảm – như Kierkegard, Hemingway, Nietsche, Sartre, Camus và những vị khác đã chỉ ra – không phải là không biết sợ. Can đảm là dám xông lên không ngại hiểm nguy, không ngại nỗi sợ hãi hoặc cảm giác tuyệt vọng. Hay như Robert Grudin viết trong The Grace of Great Things: “Sáng tạo rất nguy hiểm. Chúng ta không thể mở lòng ra với những nội suy mới mà không đe doạ đến sự an ninh của các tiên kiến của ta. Chúng ta không thể đề ra ý tưởng mới mà không chịu sự rủi ro bị phản bác hoặc từ chối”. Tuy nhiên, bạn thử nhớ lại xem, những người từng chế giễu hoặc mỉa mai bạn, họ cũng sợ chứ. Họ sợ ý tưởng của bạn, chính vì thế họ thường chế giễu hay mỉa mai bạn.

Nói cách khác, bản chất tột cùng của ý tưởng chứa đựng tiềm năng của sự tàn phá rất lớn. Ý tưởng có thể thay đổi sự vật và ý tưởng càng độc đáo chừng nào thì mức độ thay đổi của nó càng quyết liệt; và thay đổi càng quyết liệt thì lại càng đe doạ đến người khác, càng làm cho họ mang niềm tin và hành động của họ ra xét lại, càng khiến họ lo âu về công việc và tương lai. Do đó bạn phải mạnh dạn, can đảm dẹp mọi nỗi e sợ mà xông lên, mà nói lên ý tưởng của mình.

7.2- Không có ý tưởng nào dở

Bà Marie Curie đã có ý tưởng “dở” và từ đó khám phá ra radium.
Richard Drew có một ý tưởng “dở” dẫn đến băng keo scotch.
Blaise Pascal phát minh bảng ru-lét khi đang thí nghiệm về chuyển động vĩnh cửu.

Cọng khoai tây chiên bởi một đầu bếp vô danh ở khách sạn Satagora Springs. Khoa miễn dịch bởi Patuer, tia X bởi Roentgen, viễn vọng kính bởi Lippershey, phóng xạ bởi Becquerel, diêm quẹt bởi Walker, penicillin bởi Fleming, và nước Mỹ bởi Columbus…
Vậy, luận lý ở đây là gì? Đừng than khóc trước chuyện đã rồi. Lành làm gáo, vỡ làm muôi hay là ta chế ra một cái gáo khác tốt hơn.

7.3- Bạn luôn có khả năng tìm ra ý tưởng khác, thậm chí tốt hơn

Trong lĩnh vực quảng cáo, những ý tưởng của bạn luôn bị bác bỏ; đó lả bản chất của lĩnh vực này. Và khi bị bác bỏ, bạn càu nhàu tức tối, bạn rủa xả than vãn, bạn uống quá hớp và về nhà quát mắng vợ con???

Hãy nhớ rằng, luôn còn ý tưởng khác mà đôi khi ý tưởng mới còn tốt hơn. Công việc của chúng ta là tìm ra ý tưởng, nếu không còn ý tưởng nào tốt hơn thì chúng ta có mặt trong ngành quảng cáo đề làm gì? Và nếu không vượt qyua được ý tưởng cuối cùng của mình – thường là ý tưởng tốt nhất ta có thể tìm ra – thì có lẽ ta nên bỏ nghề và chọn một nghề khác bởi vì ta đang đi xuống và sớm muộn gì ta cũng bị thay thế bởi một người khác biết phát sinh ra ý tưởng tốt hơn. Bởi vậy, bạn đừng xem việc bị bác bỏ ý tưởng là đồng nghĩa với thất bại, đó chính là cơ hội để làm việc gì khác tốt hơn. Ngay cả khi bạn không thể tìm ra ngay một ý tưởng phù hợp thì hãy nhớ rằng ít ra là bạn đã phát hiện ra được điều gì đó không phù hợp và chính điều đó sẽ giúp bạn tìm ra được ý tưởng khác phù hợp hơn.

Edison chắc chắn khi sáng chế ra cái bóng đèn đã phải từng thử cả trăm lần ý tưởng khác nhau trước khi tìm ra ý tưởng phù hợp. Kepler mất chín năm và viết dày đặc 9.000 trang tính toán nhằm tìm ra quỹ đạo Sao Hoả trước khi đi đến kết luận rằng quỹ đạo của các hành tinh không phải hình tròn mà là hình elip.
Vậy đừng cho rằng ý tưởng của bạn nằm ở cuối dòng, nó chỉ bắt đầu một dòng mới mà thôi.

7.4- Chưa ai bị chỉ trích vì có quá nhiều ý tưởng

Một trong những điều cản trở bạn tìm ra ý tưởng chính là nỗi sợ rằng danh tiếng của mình, thậm chí tương lai của mình đều tùy thuộc vào ý tưởng mà bạn sắp đề xuất. Có lẽ thế, trời sẽ sập và mọi người sẽ cười vào mũi của bạn; có lẽ ý tưởng của bạn không tốt và làm cho công ty phá sản, bạn bị đuổi việc và gia đình sẽ từ bạn và bạn sẽ chết như một tên nghèo đói thất bại. Nếu vậy thì đừng đặt cược đời mình vào một ý tưởng, hãy nảy ra nhiều ý tưởng.

7.5- Tìm ta ý tưởng rất đáng công

Khi có một ý tưởng mới xé rào và kết nối, cảm giác đó thật tuyệt vời.
Không cảm giác nào hoàn toàn giống như thế. Bạn đang cố gắng tìm ra một ý tưởng, một giải pháp nhưng không nảy ra được điều gì cả; không có gì ngoài vách ngăn và rào cản, và những cánh cửa khép kín, ngõ cụt; bạn đang nản chí và lo sợ và tự hỏi liệu mình có bao giờ thoát khỏi mê cung này và rồi đùng một cái – bạn trực nhận trọn vẹn – tất cả mọi cái tức thì, mỗi thứ đều vận hành ăn khớp với nhau. Wooaaa ! Robert Grudin nói: “Thành tựu về sáng tạo là bước khởi sự gan dạ nhất của trí não, là chuyến phiêu lưu đầy thử thách đưa nhân vật chính cùng lúc đến bến bờ tri thức và giới hạn của những quy ước. Khoái lạc của nó không phải là sự nhàn hạ của chốn dung thân an toàn mà là cảm giác của một cánh buồn no gió”.

Hãy xé rào. Hãy chơi hết mình. So với cánh buồm no gió thì chốn dung thân an toàn chì là chuyện vớ vẩn.