Đề án đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể, chủ yếu tập trung vào xây dựng chương trình, giáo trình giảng dạy, vấn đề thi, kiểm tra, đánh giá để chuyển hẳn việc dạy tiếng Anh như một môn học thành dạy một công cụ giao tiếp và phục vụ việc học tập của học sinh. Trong thời gian tới, môn Tóan và một số môn học sẽ được dạy bằng tiếng Anh. Đến năm 2013, nhiều trường Đại học sẽ dạy một phần hoặc toàn bộ các chương trình chuyên ngành (quản trị kinh doanh, du lịch, công nghệ thông tin, kế toán, kiểm toán…) sang giảng dạy bằng tiếng Anh. Chúng tôi hy vọng đến năm 2020 sẽ có nhiều chương trình quốc tế ở bậc đại học dạy bằng tiếng Anh cho các chuyên ngành khoa học khác.

* Độc giả Trần Văn Hạnh - Trường THCS Dương Đông 1, Phú Quốc, Kiên Giang

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân: Thực ra ngân sách chi cho giáo dục không chỉ có ở Trung ương mà hàng năm khi Quốc hội thông qua đều ghi rất rõ phần chi của địa phương là bao nhiêu và chuyển về cho địa phương. Quốc hội đã quy định rõ về tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục ở địa phương vì vậy không thể không có chuyện không có ngân sách giáo dục của địa phương.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ngữ, Vụ trưởng Vụ Kinh tế kế hoạch trả lời rõ thêm: Theo quy định của Quốc hội, Nhà nước dành 20% trong tổng chi ngân sách cho giáo dục và đào tạo.

Về cơ cấu ngân sách chi cho giáo dục, Thủ tướng Chính phủ hàng năm quyết định phân bổ ngân sách chi cho giáo dục cho các địa phương theo định mức dân số trong độ tuổi từ 0-18 tuổi. Chia theo vùng miền, ở đô thị thấp hơn 2 lần so với vùng núi cao, sâu, xa, hải đảo.

Đối với ngân sách chi đào tạo cũng phân bổ theo dân số, độ tuổi, vùng miền. Theo văn bản của Chính phủ về việc chi ngân sách giáo dục và đào tạo và Quyết định số 151 về phân bổ ngân sách Trung ương về địa phương.

Vì vậy, tỉnh nào cũng có ngân sách chi cho giáo dục và đào tạo.

* Độc giả Tran Thanh Thai - Ca Mau

Thưa Bộ trưởng, tôi xin hỏi 2 vấn đề: Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực là như thế nào? Bộ trưởng nghĩ gì khi một số trường ở đồng bằng sông Cửu Long mới xây rất khang trang nhưng không có nhà vệ sinh?

Ngành GDĐT trong những năm chiến tranh trước đây đã có phong trào dạy tốt, học tốt. Trong giai đoạn lúc đó và sau này, chúng ta xác định được trách nhiệm học sinh,cũng như các thầy cô giáo, trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với các giai đoạn phát triển chung. Những năm gần đây, từ thực tiễn ngành GD đã đề xuất triển khai trong 5 năm hiện nay một phong trào xây dựng trường học thân thiện, thực chất vẫn là dậy tốt và học tốt là phải thế nào theo 5 nội dung:

Thứ nhất là vấn đề môi trường, ở nhà trường là xanh, sạch đẹp và an toàn.

Thứ 2 là đổi mới phương pháp giảng dậy, phù hợp với học sinh từng vùng để làm cho việc dạy học có hiệu quả.

Thứ 3 là bồi dưỡng rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.

Thứ 4, đưa các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, trò chơi dân gian vào nhà trường, làm cho trường chẳng những là nơi để học mà còn vừa học, vừa chơi. Chúng tôi nhận thức, các em học sinh không chỉ là chủ thể giáo dục, mà phù hợp lứa tuổi, các em cũng có thể góp phần làm trách nhiệm nhỏ bé của mình với phát triển đất nước và đặc biệt là vun đắp truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Thứ 5, vận động mỗi một trường học trong cả nước nhận chăm sóc và phát huy một di tịch lịch sử, văn hóa của đất nước mình , tại địa phương mình.

Khi nói đến dậy tốt, học tốt là phải huy động cả xã hội chung tay với ngành GD để xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.

Còn việc bạn hỏi là làm sao xây được nhà vệ sinh, những năm trước chúng ta có kinh phí xây dựng trường và thiết kế đã giao cho địa phương quản lý. Khi tiến hành cuộc vận động trường học thân thiện, học sinh tích cực ngành GD đặt mục tiêu sau 2 năm phải hoàn thành. Sau 1 năm thì đã có 81% số trường có nhà vệ sinh, trong đó ¾ đạt tiêu chuẩn.

Một điểm mới nữa ngay trong năm đầu tiên ở nhiều nơi, đã đưa được các bài hát dân ca, các điệu múa truyền thống vào nhà trường, ví dụ các tỉnh Tây Nguyênvà miền Trung nam bộ thì Trung ương Đoàn đã tổ chức cuộc thi các bài hát dân ca của cụm này đạt kết quả tốt. Phong trào tuy còn rất mới mẻ, nhưng sau một năm, đã có sự hưởng ứng rất tích cực của cơ sở đặc biệt của các tổ chức xã hội.


* Độc giả Quách Văn Chín - Nam 32 tuổi - Giáo viên

Ở cương vị Bộ trưởng, đối tượng tôi phải quan tâm gồm nhiều cấp. Đề theo sát tình hình địa phương, chúng tôi phân công trong Bộ, mỗi thứ trưởng phụ trách một vùng trong cả nước, gồm khoảng 10-15 tỉnh. Tôi phụ trách miền Tây Nam Bộ gồm 12 tỉnh, cụm 5 thành phố. Mỗi quý 1 lần dự sinh hoạt trao đổi công việc với các giám đốc sở.

Cấp trường, mỗi lần tới địa phương, chúng tôi thường tìm gặp các thầy cô hiệu trưởng các trưởng tại tỉnh đó, trao đổi khoảng 2 tiếng, nêu hoạt động trong nhà trường, đánh giá chủ trương của Bộ và các vấn đề đặt ra. Đây là việc hết sức bổ ích, giúp nhận thức tiềm năng cũng như yếu kém trong quản lý giáo dục.

Chúng tôi dành nhiều thời gian nhất cho 2 cấp này. Tuy nhiên, cũng phải tới thị sát tại trường, dự giờ học. Cách đây 2 ngày tôi có đến làm việc tại Bạc Liêu, Cà Mau tìm hiểu thực tế các em đang suy nghĩ về nhà trường, công việc. Tôi chứng kiến lễ trao xe đạp cho học sinh nghèo đi xa, học sinh lớp 7,8, các em rất nhỏ, qua đây mình mới nhận thức tỷ lệ suy dinh dưỡng cả nước trong đó học sinh trên dưới 10%, nhưng có những vùng rất cao. Như vậy, ngoài "3 đủ” do ngành đề ra là tất cả học sinh đi học đủ ăn, đủ mặc, đủ sách vở, thì tôi thấy chúng ta còn phải chống suy dinh dưỡng.

Khi dự giờ chúng tôi thấy, có thầy giáo dậy môn Giáo dục công dân lớp 7 rất sinh động có những tài liệu cụ thể, sinh động...

Tuy nhiên, cũng có nơi, giảng viên dạy có đèn chiếu, nhưng hầu như không tạo thời gian đối thoại giữa sinh viên và giáo viên, tài liệu tham khảo còn khá cũ. Thông qua thực tiễn đối với cá nhân tôi ở các cấp như vậy, cơ bản lãnh đạo Bộ và tôi cảm thấy mình nắm được thực tiễn, tôi thấy học thêm được rất nhiều từ thực tiễn.. Nắm được thực tiễn, giúp mình thấy yên tâm hơn trong công việc, qua đó cũng kiểm tra được sự chỉ đạo.

* Độc giả Lê Thế Thành

Tôi đang ở Mỹ, xin phép được hỏi, làm cách nào để hợp thức hóa ngành nghề chuyên môn từ nước ngoài về Việt Nam, để có cơ hội phục vụ nhân dân về vấn đề y tế ở các vùng sâu, vùng xa.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Trước hết xin cám ơn ông Thành tuy ở xa tổ quốc nhưng ông có nguyện vọng về nước phục vụ nhân dân về y tế, đây là tấm lòng rất đáng trân trọng. Tôi nói nếu như 3,5 triệu người Việt Nam ở nước ngoài đều giữ được truyền thống hiếu học và tấm lòng như vậy thì thật đáng quý. Tuy nhiên, việc về Việt Nam để hành nghề trong ngành y tế vẫn đòi hỏi những chứng chỉ nhất định. Mời Cục khảo thí chất lượng đào tạo chuyên giúp Bộ giám định chất lượng bằng cấp có lời khuyên với anh Thành quanh vấn đề này.

Chúng tôi sẽ trả lời thêm bằng email để anh Thành rõ hơn.

* Độc giả Mạnh Đức - Nam 37 tuổi

Với cương vị dẫn dắt nền giáo dục Việt Nam, tiêu chí làm việc của Bộ trưởng là gì?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Tôi mới nhận trách nhiệm Bộ trưởng Bộ GDĐT được hơn 3 năm, vì vậy kinh nghiệm chưa nhiều. Tôi nghĩ, làm Bộ trưởng có sứ mạng quan trọng chăm lo cho lớp trẻ lớp thanh niên của Việt Nam, đây là trọng trách lớn và cũng rất vinh dự vì vậy phải cống hiến hết mình cùng các đồng chí lãnh đạo bộ, và toàn thể ngành giáo dục chung tay gánh vác sự nghiệp lớn này.

Hiện nay, nước ta bước vào thời điểm hội nhập cạnh tranh toàn cầu, càng đòi hỏi nguồn nhân lực mạnh. Chúng tôi thấy sứ mạng của ngành càng lớn hơn, chỉ có một quyết tâm lớn, đồng thuận thì mới hoàn thành được nhiệm vụ cao cả đó.

Dân tộc Việt Nam có truyền thống vừa đánh giặc mấy nghìn năm đấu tranh và xây dựng đất nước, trong đó có truyền thống hiếu học đây là tài sản vô cùng quý giá của dân tộc Việt Nam, nó không phải là tiền mà là tinh thần, là gia đình hiếu học, là tài trợ của doanh nghiệp, của mọi người dân, ngành giáo dục luôn luôn biết, không khác gì, là tinh thần, là gia đình học,

TS. Hoàng Ngọc Vinh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (ảnh trên): Về căn cứ để xác định đào tạo theo nhu cầu xã hội, thông thường căn cứ vào các nguồn thông tin, như thông tin về thị trường lao động; qua các khảo sát đánh giá nhu cầu đào tạo; qua các định hướng, chiến lược, mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia, của địa phương.

Từ năm 2007, ngành Giáo dục phát động cuộc vận động “Nói không với đào tạo không đạt chuẩn, không đáp ứng nhu cầu xã hội”. Vừa qua, chúng ta đã thành lập 2 trung tâm quốc gia về dự báo và thông tin thị trường lao động và Trung tâm phân tích và dự báo nhu cầu đào tạo làm cơ sở cung cấp thông tin cho các cơ sở đào tạo từ dạy nghề đến trung cấp chuyên nghiệp, rồi đến hệ thống giáo dục đại học để đào tạo theo nhu cầu.

Xin Phó Thủ tướng cho biết kết quả của cuộc vận động “2 không”? Kết quả của thi tốt nghiệp THPT năm học 2008 - 2009 có phản ánh đúng chất lượng dạy và học hiện nay?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Kì thi 2006-2007, xã hội rất bức xúc trước nhiều hiện tượng tiêu cực xảy ra, như: bắc thang vào ném bài thi hoặc gây mất trật tự an ninh quanh khu vực thi. Khi thí sinh thi xong thì phòng thi trắng tài liệu...

Trước thực trạng đó, Ban cán sự Đảng của Bộ đã đột phá là nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.

Chúng tôi có báo cáo với Thủ tướng, Chính phủ và Thủ tướng có Chỉ thị số 33 là ngành GD phải tập trung vào chống bệnh thành tích trong giáo dục.Khi khởi động quá trình này chúng tôi mong muốn cho học sinh hiểu rằng năng lực làm người sẽ tương đương với tấm bằng đó. Phải tập trung cho năng lực thật. Kết quả thi cử không phải là con đường phát triển lâu dài.

Sau 3 năm thực hiện Chỉ thị 33, tình hình có chuyển biến rõ rệt. Nếu năm 2007 ngành GD mở cuộc thi tốt nghiệp nghiêm túc và tuyên bố chấp nhận kết quả thật thì có 2.560 học sinh vi phạm quy chế thì đến năm 2009 số em bị đình chỉ còn 299 em giảm 88% so với năm 2007. Tỷ lệ giáo viên vi phạm từ 35 xuống còn 3 giáo viên.

Năm 2008, tỷ lệ bỏ học khoảng 147 ngàn học sinh, sang năm 2009 giảm còn 86 ngàn học sinh, giảm 41%.

Tỷ lệ tốt nghiệp THPT năm 2008 là 76%. Sau đó 2009 tăng 83,8% mỗi năm tăng như vậy là thực tế đáng mừng. Chúng ta đã lập lại ý thức kỷ cương trong học tập.

Kết quả thi cử năm 2009 cơ bản là phản ánh đúng thực chất. Mỗi năm tỷ lệ tốt nghiệp tăng xấp xỉ 10% đến năm 2010 đạt 90%/ 4 năm nỗ lực tối đa để trở thành tỷ lệ tốt nghiệp gần như cũ.

Cháu thấy Bộ Giáo dục chỉ mới đầu tư và đổi mới về CÔNG CỤ GIÁO DỤC (phương pháp dạy và học, cơ sở vật chất, giáo trình – Sách giáo khoa mới,...) mà chưa có định hướng cụ thể về phát triển và đổi mới CON NGƯỜI ĐƯỢC GIÁO DỤC. Thế hệ HS, SV hiện nay bị ảnh hưởng bởi nhận thức và quan niệm cũ và sai lầm về việc đi học, về quan niệm sống, về đất nước được truyền từ thế hệ này sang thế hệ kia. Tư tưởng thui chột, sai lầm thì dù CÔNG CỤ GIÁO DỤC hiện đại nhưng con người vẫn còn lạc hậu. Cháu xin hỏi, Bộ Giáo dục đã chuẩn bị và đã xác định gì về vấn đề PHÁT TRIỂN CON NGƯỜI ở Việt Nam một cách sâu rộng tới Học sinh, sinh viên chưa?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Câu hỏi này chứng tỏ sinh viên băn khoăn với con đường phát triển của mình, muốn hiểu rõ hơn và làm tốt hơn là điều đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, sự nghiệp của người sinh viên không bắt đầu từ trường Đại học mà từ bậc học phổ thông. Chúng ta đào tạo học sinh phổ thông như thế nào để trang bị cho các em định hướng bước vào trường đại học.

Vừa qua, ngành GD rất kiên quyết chống bệnh thành tích trong thi cử, chính là để làm các em học sinh hiểu rằng năng lực thực sự bước vào đời mới là vốn quý nhất. Hiện nay xu hướng đang chuyển biến tích cực.

Bản thân chúng tôi, với tư cách là phụ huynh học sinh, rất lo lắng rằng không biết con em mình sau này có thực sự quyết tâm phát huy và gìn giữ văn hóa dân tộc, sử dụng nó như một lợi thế cạnh tranh trong quá trình hội nhập. Hiểu và tôn trọng những hy sinh của các thế hệ đi trước, từ mấy nghìn năm đến 100 năm trở lại đây để có đất nước ngày hôm nay. Vì thế, chúng ta cần chăm lo cho giáo dục toàn diện.

Lâu nay, chúng ta quyết tâm “Nâng cao dân trí, phát triển nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” nhưng cần hiểu phát triển giáo dục phổ thông không chỉ nâng cao dân trí mà còn là giáo dục làm người, trang bị cho học sinh kiến thức cơ bản về khoa học-kỹ thuật, kiến thức cơ bản về xã hội, có tình cảm của người Việt Nam, có lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, tự hào về thế hệ cha anh. Như vậy, giáo dục năng lực công dân chính là yêu cầu đòi hỏi bây giờ.

Từ năm học 2009 này, ngành GD đại học đặt yêu cầu phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS HCM phát động cuộc vận động trong toàn quốc ở bậc học đại học: sinh viên không tiêu cực trong thi cử, không tiêu cực trong tốt nghiệp, và các thầy cô giáo không chấp nhận tiêu cực của sinh viên trong giáo dục đại học bởi sự tiêu cực này chính là sự lãng phí tuổi xuân của các em học sinh, lãng phí sự đầu tư của Nhà nước.

Thưa Bộ trưởng, tôi là một nhà giáo, nhiệt tâm với sự nghiệp đào tạo, đã có hơn 40 năm làm công tác giảng dạy và tham gia quản lý ở bậc đại học, nay đã nghỉ hưu. Xin được phép hỏi Bộ trưởng một vài vấn đề chung quanh công tác đào tạo, mà hiện nay Bộ rất quan tâm: Các vị Bộ trưởng tiền nhiệm đều có những chương trình dự án đổi mới, cải cách giáo dục. Vậy Bộ trưởng đã có những đánh giá sâu sắc về sự thành bại của họ trong quá khứ để xây dựng các dự án hiện nay không?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT:

Đây là một câi hỏi khó, chúng tôi trong quá trình làm chiến lược giáo dục, khởi động từ năm 2007, thực ra trong quá trình Ban cán sự đảng Bộ của Bộ bàn về bàn Chất lượng giáo dục 2007 thì cũng phân tích mặt được và những mặt chưa được của ngành giáo dục, lúc đó chúng tôi có rút ra một số bài học như sau:

Đó là giáo dục và đạo tạo là ngành đặc thù, không ngừng họat động đào tạo để cải tiến chất lượng giáo dục được, vừa phải đổi mới. Khâu đột phá đủ sức giúp ngành giáo dục tập trung giải quyết có kết quả trong thời gian ngắn, kết quả đó sẽ lan tỏa sang lĩnh vực khác.

Bên cạnh đó, muốn chuyển biến ngành giáo dục cũng như các lĩnh vực công tác nói chung thì phải nghiên cứu nó chịu sự quy luật nào? Có phải nó chiụ chi phối bởi các quy luật của các công tác sự phạm không? Ví dụ đầu tiên là quy luật quản lý hệ thống. Nếu đúng nó tự phát triển, nếu không đúng thì nó tự không phát triển được.

Phó Thủ tướng có thể đánh giá hiệu quả của việc đổi mới phương pháp dạy học đã tiến hành mấy năm nay không? Xin cho chúng tôi biết chủ trương, biện pháp của Bộ GD-ĐT nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả “dạy tốt học tốt”? Xin cảm ơn!

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển:

Giáo dục phổ thông đã tiến hành đổi mới chương trình sách giáo khoa từ năm 2002 theo nghị quyết của Quốc hội và Chỉ thị Thủ tướng Chính phủ. SGK đã đổi mới cách tiếp cận kiến thức tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh phương pháp tự học. Trong quá trình thực hiện, Bộ và các trường đã có nhiều hỗ trợ cho giáo viên như bồi dưỡng giáo viên về nội dung sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường trang thiết bị cho công tác dạy học, đảm bảo cho việc dạy học tiết kiệm thời gian, chỉ đạo đổi mới, kiểm tra đánh giá định hướng cho việc đổi mới phương pháp dạy học.

Tuy nhiên, nhìn lại việc đổi mới phương pháp chưa đạt được yêu cầu như mong muốn. Giáo viên còn thiếu điều kiện, động lực đổi mới phương pháp dạy học; việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá có phần chậm hơn.

Thời gian gần đây Bộ có nhiều giải pháp khắc phục tình trạng này, có nhìeu Hội thảo, trảo đổi kinh nghiệm. Bộ trưởng cũng chỉ rõ trách nhiệm, hiện nay, việc đổi mới là trách nhiệm của từng giáo viên, trách nhiệm của từng cấp quản lý giáo dục, nhà trường, Bộ, ngành, phòng phải tạo điều kiện, động lực cho giáo viên, tăng cường chỉ đạo kiểm tra đánh giá, giảm ghi nhớ máy móc, buộc học sinh phải có sáng tạo trong học tập.

Từ năm học tới, Bộ sẽ tổ chức nguồn tư liệu mở trên mạng trong đó có khoa học, văn sử địa địa phương, thế giới trong đó có nguồn câu hỏi bài tập tham khảo kiểm tra đánh giá cho giáo viên, học sinh tham khảo.

Trong năm học này, Bộ chỉ đạo mỗi giáo viên phải có một đổi mới cụ thể mới cụ thể trong giảng dạy, vận dụng lý thuyết dạy học tiên tiến vào trong dạy học. Sắp tới, Bộ cũng sẽ tập huấn cho giáo viên phương pháp nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, vận dụng lý thuyết trong điều kiện thực tiễn.

Quang cảnh buổi giao lưu (Ảnh: Hữu Nghị)

Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT, với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, theo Phó Thủ tướng, chúng ta cần giải quyết khâu nào là then chốt mang tính chất quyết định để nhanh chóng đạt được kết quả tốt nhất. Xin trân trọng cảm ơn!

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân: Hoạt động GD đòi hỏi nhiều yếu tố. Trước tiên, xác định mục tiêu chương trình GD, kế đó là hệ thống sách giáo khoa, hệ thống cơ sở vật chất phục vụ GD, tiếp theo là lực lượng đội ngũ giáo viên gồm cả quy mô, số lượng và chất lượng giáo dục. Bên cạnh đó là phương thức tài chính cho giáo dục (Nhà nước tài trợ như thế nào, đóng góp của người dân đến đâu). Điều rất quan trọng là sự quản lý của Nhà nước đối với chất lượng giáo dục.

Vừa qua, ngành GD đã không ngừng nỗ lực, đạt được những thành tựu rất đáng kể, quy mô, chất lượng đều tăng. Nhưng chất lượng GD hiện nay chính là vấn đề lớn nhất mà người dân và ngành GD quan tâm.

Xét về phương diện lịch sử, muốn quản lý chất lượng GD chúng ta còn cần dựa vào những chỉ số về chất lượng và giám sát chỉ số đó. Để làm được điều này, chúng ta cần những cơ quan chuyên trách. Đến năm 2004, trong Bộ GD-ĐT chưa có cơ quan chuyên trách về quản lý chất lượng giáo dục. Vì vậy, từ 1975-2004, công tác quản lý chất lượng nói chung tuy được quan tâm nhưng chủ yếu lồng ghép vào các hoạt động của các Vụ thuộc Bộ. Trả lời câu hỏi này cần các cơ quan chuyên trách nhưng cơ quan chuyên trách lại không có. Từ 2004 đến nay, chúng ta có Cục khảo thí và Kiểm định chất lượng và từ 2008 đến nay, 63 tỉnh, thành đã có Phòng khảo thí và đánh giá chất lượng. Đó là một bước chuyển biến trong quản lý chất lượng, đó là coi quản lý chất lượng là nhiệm vụ hàng đầu của Nhà nước trong quản lý GD. Đáp số là chúng ta phải có cơ quan chuyên trách.

Vấn đề thứ hai, để đảm bảo chất lượng như đã nêu cần chuẩn hóa: Chuẩn hóa về chương trình, chuẩn hóa về sách giáo khoa, chuẩn hóa đội ngũ thầy cô giáo, chuẩn hóa phương tiện đào tạo. Đặc biệt càng ngày chúng ta càng cần chuẩn hóa công tác quản lý. Chính sự hạn chế, yếu kém trong quản lý là khâu tắc nghẽn nặng nề nhất trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Vì thế, nếu nói khâu đột phá để nâng cao chất lượng giáo dục thì đó chính là đổi mới quản lý Nhà nước đối với hệ thống GD-ĐT. Khâu đổi mới này trước tiên liên quan đến việc phải có quy hoạch và chiến lược GD. Gần đây, chúng ta đã có quy hoạch phát triển GD Đại học 2005-2020 được Thủ tướng phê duyệt. Còn chung toàn ngành, chúng ta có Chiến lược giáo dục 2000-2010. Song song với việc đó, cần xây dựng hệ thống các quy chế quản lý giáo dục: Mở trường như thế nào? Quy chế hoạt động của các loại trường? Nhiệm vụ, trách nhiệm của giáo viên? Nhiệm vụ của hiệu trưởng?

Tiếp theo là phân cấp. Bộ GD-ĐT làm gì, các Sở GD-ĐT làm gì, các trường làm gì? Gần đây là việc chúng ta đã huy động sự tham gia giám sát của học sinh, phụ huynh và đặc biệt là của xã hội vào việc quản lý chất lượng GD. Có thể nói, chọn khâu đột phá chính là đổi mới quản lý Nhà nước đối với chất lượng giáo dục.

Trên cơ sở đó, chúng ta sẽ triển khai các biện pháp khác mà ngành GD đang làm như tiếp tục hoàn thiện chương trình sách giáo khoa. Với GD đại học, các địa phương cần ra soát chương trình, thực hiện đào tạo theo nhu cầu xã hội, công bố chuẩn đào tạo của từng trường. Gắn theo đó là công khai hoạt động nhà trường. Từ năm 2009, ngành GD thực hiện 3 công khai tại tất cả các bậc học: Mỗi cơ sở GD phải công khai cam kết chất lượng của mình. Học sinh ở từng bậc học ra có những kỹ năng, kiến thức, hành vi gì, làm được gì, phát triển tiếp như thế nào. Đánh giá chất lượng thực tế có một chỉ tiêu: Các trường Đại học, cao đẳng phải công bố sinh viên của mình sau 1 năm tốt nghiệp có bao nhiêu phần trăm có việc làm, bao nhiêu phần trăm làm đúng nghề.

Công khai thứ hai là công khai nguồn lực: đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất như thế nào để phục vụ công tác giảng dạy.

Công khai thức ba là tình hình tài chính ở đơn vị mình.

Tóm lại, đổi mới quản lý chính là khâu đột phá trong đó bên cạnh giải pháp lâu dài, cần chọn giải pháp trước mắt cho từng thời kỳ.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đọc lời phát biểu mở đầu buổi giao lưu (Ảnh: Hữu Nghị)

Thưa các nhà giáo, các bậc phụ huynh và các em học sinh, sinh viên thân mến,

Thưa đồng bào trong và ngoài nước,

Tôi xin có lời chào trân trọng đến toàn thể đồng bào ta đang sống, làm việc ở trong và ngoài nước, gửi lời chúc thân thiết đến các nhà giáo, các bậc phụ huynh và các em học sinh, sinh viên Việt Nam trên khắp mọi miền đất nước và đang học tập ở nước ngoài.

Tôi đã nhận được gần 2.000 câu hỏi cho buổi đối thoại trực tuyến hôm nay. Đây là những nguyện vọng chính đáng, thể hiện tinh thần trách nhiệm của nhân dân nói chung đối với sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo quốc gia; là những băn khoăn, mong muốn được hướng dẫn, giải đáp thấu đáo của các nhà giáo, các bậc phụ huynh, các em học sinh và cả kiều bào ta ở nước ngoài về các vấn đề giáo dục- đào tạo hiện nay.

Năm học 2009-2010 sắp bắt đầu, năm học được xác định là “Năm học đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục". Toàn ngành Giáo dụcvà Đào tạo tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, tiếp tục triển khai tốt 3 cuộc vận động và phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực", nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kỹ năng sống cho học sinh.

Mong một nền giáo dục “tốt và công bằng”

Rất nhiều vấn đề lớn của nền giáo dục Việt Nam đã được bạn đọc lên tiếng và mong chờ tiếng nói của người đứng đầu ngành giáo dục. Tâm nguyện chung đều mong muốn nền giáo dục Việt Nam phát triển, để bản thân hoặc con em mình được sống trong nền giáo dục tốt và công bằng.

Cũng với tư duy “tốt” và “công bằng” này, rất nhiều câu hỏi được gửi đến Phó Thủ tướng để phản ánh những ghi nhận về sự phát triển của ngành GD-ĐT nước nhà và nhiều câu hỏi cũng chỉ ra những thực trạng yếu kém của ngành giáo dục, tồn tại hàng chục năm nay từ thời Bộ trưởng này đến Bộ trưởng khác.

Bạn đọc Nguyễn Duy Sơn, 31 tuổi, cũng phản ánh anh dạy học ở một “huyện nghèo nhất trong 61 huyện nghèo” của cả nước, nhưng lại không phải thuộc diện 135, vậy có chính sách nào cho những giáo viên như anh an tâm công tác, phổ cập kiến thức?”.

Bỏ qua chuyện cơm áo gạo tiền của bản thân, không ít người muốn cùng Phó Thủ tướng,Bộ trưởng tìm ra cách để phát triển nền giáo dục, tìm ra những biện pháp cải cách, nâng cao chất lượng giáo dục xứng tầm. Nhưng làm cách nào thì điều mà mọi người mong đợi nhất vẫn là tính hiệu quả, tránh căn bệnh thành tích, đánh trống bỏ dùi mà ngành giáo dục hôm nay đang nỗ lực phấn đấu.

Thậm chí, nhiều bạn đọc còn muốn được tâm sự thẳng thắn với người đứng đầu ngành giáo dục để tìm ra giải pháp cho nền giáo dục đang yếu kém, lạc hậu. Bạn đọc Vũ Minh, 53 tuổi, giảng viên của một trường đại học hỏi thẳng thắn: “Thưa Phó Thủ tướng, tôi nhận thấy từ ngày ông lên làm Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, ông đã có nhiều cố gắng để làm một điều gì đó cải thiện nền giáo dục nước nhà nhưng kết quả vẫn chưa rõ ràng và kém hiệu quả? Theo ông là do nguyên nhân nào ? Do phương pháp, do định hướng hay do... vướng ?”

“Chúng tôi còn nói, còn hỏi là còn niềm tin vào nền giáo dục, vào những người lãnh đạo đất nước. Xin Bộ trưởng đừng phụ lòng mong mỏi và cũng như đừng tắt đi những nhiệt huyết đã thấy từ khi nhậm chức?”, ông Nguyễn Đức Cảnh, một giáo viên đã về hưu ở Đà Nẵng chốt lại.

Phó Thủ tướng: Luôn ưu tư trước mối quan tâm của bạn đọc và nhân dân

Trước giờ “đăng đàn” để trao đổi trực tuyến với bạn đọc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân cũng đã chia sẻ nhiều cảm xúc. Ông thực sự băn khoăn, trăn trở với những điều mà người dân quan tâm đối với nền giáo dục nước nhà, và số lượng hơn 2.500 câu hỏi gửi đến cuộc đối thoại một lần nữa như thúc giục ông phải làm nhiều hơn

Đây là lần thứ hai trong vòng 3 năm qua, kể từ khi bắt đầu giữ cương vị Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân giao lưu trực tuyến. Lần giao lưu đầu tiên vào tháng 11 năm 2006, khi ông vừa từ Nam ra Bắc được gần 4 tháng và làm “rung động” toàn ngành giáo dục bằng “cuộc chiến” Hai không. Trong lần trả lời trực tuyến đó, người đứng đầu ngành giáo thể hiên một sự lạc quan và tràn đầy nhiệt huyết. Có những câu hỏi mà khi đó nhận được, ông đã thốt lên: “Tôi rất hạnh phúc khi được hỏi như vậy”.

Ba năm đã trôi qua, nhiều người băn khoăn về những khó khăn của ông khi phải gánh vác nặng cả hai vai “chỉ riêng ngành giáo dục đã khiến các Bộ trưởng đều bạc tóc, huống hồ không chỉ ngành giáo dục” - một độc giả trên 70 tuổi của Dân trí, vừa gửi câu hỏi “chất vấn” đến Bộ trưởng, vừa chia sẻ như vậy.

Dư luận đã chứng kiến những ngày tháng miệt mài đi, những đêm không ngủ để lo lắng cho ngành, sự day dứt cũng là điều mà người ta thường dễ dàng nhận thấy ở người đứng đầu ngành giáo dục.

Khi không thể đột phá trong việc nâng lương cho giáo viên vì tất cả đều phải có lộ trình và nhà giáo không thể được hưởng ưu tiên đặc biệt như “phán quyết” của xã hội, người ta thấy Bộ trưởng Giáo dục luôn trăn trở với những khó khăn trong đời sống của giáo viên theo cách của ông.