TT - “Nhìn thẳng vào sự thật” là tinh thần làm việc của Đại hội Đảng lần thứ VI, một đại hội đã mở đầu công cuộc đổi mới vĩ đại diễn ra 20 năm qua trên đất nước ta.

Tinh thần nói trên lại được khẳng định tại phiên khai mạc Đại hội lần thứ X của Đảng, một đại hội đang được nhiều người coi là mở đầu cho giai đoạn hai của công cuộc đổi mới (giai đoạn hội nhập thành công vào thế giới hiện đại). Mặc dù vậy, nhìn thẳng vào sự thật không chỉ là một truyền thống, đó là một phần cấu thành của năng lực lãnh đạo.

Để nhìn thẳng vào sự thật người ta cần lòng dũng cảm, vì sự thật có thể chỉ là viên “thuốc đắng”. Những đại biểu của Đại hội Đảng VI đã sẵn sàng “nuốt viên thuốc đắng” nói trên khi dũng cảm chỉ ra những căn bệnh như giáo điều, chủ quan, duy ý chí đã làm tê liệt khả năng của Đảng cầm quyền phản ứng lại với các vấn đề của cuộc sống.

Và “thuốc đắng” đã “dã tật”, nhiều yếu kém ở tầm phương pháp tư tưởng đã được vượt qua, sự nghiệp đổi mới đã được đẩy tới. Viên thuốc đắng của ngày hôm nay chắc cũng sẽ đắng không khác gì so với của ngày xưa ấy, chỉ có điều sự thật của ngày hôm nay chắc chắn đã phức tạp hơn nhiều. Dưới đây là một vài trong số những sự thật như vậy:

1. Nạn tham nhũng đang trở thành thách thức của hệ thống. Không chống được tham nhũng không thể phát triển được kinh tế, không thể bảo đảm được công bằng, không thể củng cố được lòng tin.

2. Khoảng cách giàu nghèo tăng nhanh. Không giảm bớt được khoảng cách này không thể có được sự phát triển bền vững, không thể có được một môi trường xã hội lành mạnh, an toàn.

3. Các nguồn lực khó được phân bổ chính xác. Nếu các nguồn lực không được phân bổ đúng đắn không thể có sự tăng trưởng có chất lượng và bền vững.

4. Cơ hội và thách thức của hội nhập là rất to lớn. Nhận biết những cơ hội và thách thức này đã khó, hoạch định đường lối chính sách để tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức lại còn khó hơn...

“Nhìn thẳng vào sự thật” và “thấy rõ sự thật” là hai chuyện có khác nhau. Nếu nhìn thẳng vào sự thật đòi hỏi sự dũng cảm, thì thấy rõ sự thật đòi hỏi sự anh minh. Chúng ta có thể có đủ sự dũng cảm để nhìn thẳng vào tham nhũng (đang đục rỗng hệ thống công quyền của chúng ta).

Thế nhưng, nếu chúng ta có thừa quyết tâm, có thừa hà khắc (hình phạt đối với tội tham nhũng ở nước ta thuộc vào loại hà khắc ít nước nào sánh kịp) mà tham nhũng vẫn không bị khống chế, thì có chắc là chúng ta đã thấy rõ được tham nhũng hay không? Một câu hỏi như vậy sẽ là phù hợp cho cả bốn sự thật được nêu ở phần trên.

Như vậy, có đủ dũng cảm để nhìn thẳng vào sự thật mới chỉ là một phần của năng lực lãnh đạo, một phần khác quan trọng không kém là có đủ công cụ tư duy để “thấy rõ sự thật”. Chỉ với một tư duy đổi mới thì mỗi khi nhìn thẳng vào sự thật, chúng ta mới có thể thấy rõ sự thật.

TS NGUYỄN SĨ DŨNG