Một vị
lãnh đạo cần phải có ba Đức. Đó là Đoạn đức, Ân đức và Trí đức.
***
1.
Đức tính
đầu tiên cần có để giúp ta sử dụng quyền lực một cách khôn khéo là ĐOẠN ĐỨC,
nghĩa là BUÔNG XẢ.
Buông xả
những gì? Buông xả sân hận, tham dục, và vô minh. Ta phải từ từ học cách chuyển
hóa tham dục, sân hận, sợ hãi, vọng tưởng trong ta. Nếu không làm được những
việc ấy cho thật giỏi thì ta sẽ không còn được kính nể nữa, ta sẽ tự gây đau
khổ cho chính ta và những người khác. Chỉ cần nhìn những nhà chính trị, lãnh
đạo đã "thân bại danh liệt” vì những chuyện bê bối xuất phát từ những ham muốn tầm thường cũng đủ
để biết rằng buông xả tham dục là rất quan trọng. Cho nên buông xả đưa đến
quyền lực. Khi gặp một người biết buông xả, tự do, không còn bị tham, sân, si
ràng buộc, mọi người sẽ sinh lòng
kính trọng và tin theo. Biết buông xả thì được giải thoát, thân tâm được nhẹ
nhàng. Điều đó ngoài siêu thị không bán, phải thực tập mới có được.
***
2.
Một nhà
lãnh đạo giỏi còn phải có ÂN ĐỨC, nghĩa là TÂM TỪ BI.
Đó là khả
năng dịu dàng, tha thứ, chấp nhận và ôm ấp người khác với tình thương. Nếu ai
đạt được khả năng ấy thì sẽ có hạnh phúc và được mọi người kính nể. La mắng hay
trừng phạt không làm cho người dưới khuất phục mà chỉ gây thêm xa cách. Chỉ có
sự quan tâm, lo lắng, thương mến mới chuyển đổi được tâm người mà mình muốn
giúp. Những người thiếu từ bi và tha thứ thường phải chịu đau khổ. Khi biết tha
thứ, chấp nhận, ta sẽ cảm thấy nhẹ nhõm và có thể dễ dàng liên hệ với người
khác. Người thiếu từ bi, trong tâm lúc nào cũng bực bội, giận dữ thì chẳng ai
muốn đến gần, và như vậy sẽ cô đơn vô cùng. Cho nên, tâm từ bi là nền tảng của
hạnh phúc. Nếu các nhà lãnh đạo chính trị thực tập từ bi thì họ sẽ không bao
giờ lạm dụng thứ quyền lực dựa trên tiền bạc, danh vọng và địa vị xã hội. Họ sẽ
không gây đau khổ cho chính họ và cho những người khác.
***
3.
Một nhà
lãnh đạo giỏi cũng phải có TRÍ ĐỨC, tức là TUỆ GIÁC.
Kiến thức
không phải là tuệ giác. Có người đạt nhiều bằng tiến sĩ, hiểu biết rộng rãi về
khoa học, triết học và văn học, có thể nói "thao thao bất tuyệt” nhưng chưa
chắc đã có tuệ giác. Tuệ giác là kết quả của khả năng nhìn sâu. Một nhà lãnh
đạo đích thực là người có tuệ giác để chỉ cho ta con đường thoát khổ. Ta đang ở
trong một hoàn cảnh khó khăn, hoang mang, không hướng đi thì một nhà lãnh đạo
đích thực là người có khả năng vạch đường chỉ lối cho ta. Ta thấy ngay con
đường thoát vì ta đã được gặp một nhà lãnh đạo có tuệ giác.
Tuệ giác
giúp ta dễ dàng giải quyết những khó khăn, xung đột, mâu thuẫn. Nếu không có
tuệ giác, ta sẽ luẩn quẩn loanh quanh trong đau khổ, sợ hãi, lo âu. Vì vậy đức
tính thứ ba là khả năng nhìn sâu để đạt tới tuệ giác, để có thể giải quyết khó
khăn và giúp đỡ người khác.
***
Thực tập
ba đức tính: Buông xả, Từ bi, và Tuệ giác sẽ đem lại cho nhà lãnh đạo uy quyền
thật sự. Chỉ mang danh là một nhà lãnh đạo không thôi thì không đủ. Chức tước
không đem lại uy quyền. Khi thực tập chánh niệm đàng hoàng, ta sẽ tỏa chiếu an
lạc, vững chãi, thảnh thơi và đạt được thứ uy quyền sâu sắc hơn. Nói ra một lời
quần chúng đều lắng nghe vì ta có sự bình an, tươi mát, và khôn ngoan. Một nhà
lãnh đạo giỏi là một người chỉ sử dụng thứ uy quyền ấy. Không cần phải cố giành
cho được uy quyền. Không cần phải thi thố uy quyền. Uy quyền đến một cách tự
nhiên. Nhà lãnh đạo giỏi truyền cảm hứng cho mọi người bằng nếp sống của chính
mình. Người ta nghe mình bởi họ thương kính và tin tưởng mình.
Tiêu chuẩn
đánh giá phẩm chất của uy quyền là nền tảng của cung cách sử dụng uy quyền. Ta
cần quán chiếu xem thử cách sử dụng uy quyền của ta có đặt nền tảng trên lòng
từ bi hay không, hoặc xem thử uy quyền phát xuất từ tâm linh hay từ tiền tài,
địa vị. Dù bạn là người đứng đầu một tôn giáo mà không có một đời sống tâm
linh, không có tâm từ bi, thì bạn cũng không có uy quyền đích thực. Khi đó, bạn ra lệnh
nhưng người ta nghe theo bạn không phải vì uy quyền đích thực mà vì sợ.